Help, ik word uitgebuit

Je zult het een slachtoffer niet snel horen zeggen: “Help, ik word seksueel uitgebuit!”. Als een meisje en haar familie bedreigd worden door een criminele bende, als er schaamte is of als de problemen torenhoog zijn, heeft ze reden genoeg om juist niet om hulp te vragen. Dat maakt het erg lastig om te weten hoe vaak minderjarigen in Nederland worden uitgebuit én om de juiste hulp te bieden aan slachtoffers die er wel degelijk zijn. De Nationaal Rapporteur Mensenhandel constateert dit terecht in zijn nieuwste Slachtoffermonitor Mensenhandel 2016-2020 die hij op 7 december presenteerde.

De rapporteur stelt vast dat de hulp aan minderjarige slachtoffers van (seksuele) uitbuiting op veel manieren tekortschiet als het gaat om herkenning, triage en de hulp zelf. Uiteindelijk belanden deze kinderen vaak in de gesloten jeugdzorg. Als dat betekent dat ze worden opgesloten en geïsoleerd en geen behandeling krijgen, dan is dat alleen maar schadelijk. De rapporteur concludeert dat we af moeten van de gesloten jeugdzorg en de ambulante zorg moeten uitbreiden. We onderschrijven zijn conclusie en maken graag een aanvulling.

Kinderen die in de klauwen zitten van een crimineel netwerk of een gewelddadige mensenhandelaar kunnen gewoonlijk niet afdoende beschermd worden door ambulante hulpverleners. In dit soort zaken staan politie, OM en hulpverleners met hun rug tegen de muur. Ze hebben onvoldoende bewijs om de crimineel te pakken, het slachtoffer durft geen verklaring af te leggen of aangifte te doen en ouders, broertjes en zusjes worden bedreigd… Een verschrikkelijke patstelling.

De context van dit soort geweld vereist andere oplossingen van de jeugdzorg dan ófwel ambulante hulp ófwel gesloten hulp waarbij vaak sprake is van opsluiten, isoleren en repressie. Gelukkig ontwikkelen verschillende hoog-specialistische (jeugd)hulpaanbieders al enige tijd effectieve alternatieven. Plekken waar kinderen veilig en beschermd worden opgevangen en gespecialiseerde (trauma)behandelingen krijgen. Er wordt nauw samengewerkt met ouders, politie en justitie en repressie wordt tot een minimum beperkt. Zo kunnen meisjes en jongens die niet in hun eigen huis of omgeving kunnen blijven eerst tot rust komen, loskomen van hun uitbuiter en aan hun toekomst bouwen met school of werk. Specialisten begeleiden hen en geven de tools om niet opnieuw slachtoffer te worden, zodat zij – natuurlijk – zo snel mogelijk weer terug kunnen naar hun eigen huis. Over de innovaties door expertisecentra die de ins en outs kennen van geweld in afhankelijkheidsrelaties praten we graag verder met de nationaal rapporteur mensenhandel.

Daarnaast ondersteunen we van harte de wijkteams en andere lokale en regionale verwijzers met onze kennis en ervaring. De rapporteur merkt terecht op dat de expertise daar moet verbeteren zodat geweldslachtoffers eerder de juiste hulp krijgen. Bij kinderen telt iedere dag. Hoe jonger een kind adequate hulp krijgt die de onderliggende problematiek behandelt, des te groter is de kans dat er nog iets te redden valt. Wachten of verkeerde hulp kost minderjarige slachtoffers, hun omgeving en de maatschappij tonnen aan leed en geld. En het leidt tot herhaald slachtofferschap. Daar moeten we iets aan doen. Samen.