Met de publicatie van het CDA-verkiezingsprogramma wordt duidelijker hoe volgens de nieuwe verlosser, Henri Bontebal, 'een fatsoenlijk land' er uit ziet. Uiteraard staat het vol vrome wensen zoals "We stoppen met de gedachte dat meer regels altijd leiden tot het maken van minder fouten".
Honderd jaar geleden drukte men zich kernachtiger uit. Men had het dan over de verering van Sint Bureaucratius, die maar eens moest stoppen. Daar kwam toen niets van terecht, daar kwam tot nog toe nóóit iets van terecht. Vandaar dat kiezers er goed aan doen dit soort beloftes met het grootste wantrouwen te begroeten. Je wordt belazerd waar je bij staat.
Eerlijk is eerlijk: het progrmma bevat ook concrete voorstellen. Zo wil het een nieuwe inkomensafhankelijke belasting invoeren. Die heet vrijheidsbijdrage maar het is een oorlogstaks. Uit de opbrengst worden de verhoogde defensieuitgaven gefinancierd. Ze zijn deels bestemd voor herinvoering van de militaire opkomstplicht. Jongeren kunnen die ontlopen door te kiezen voor maatschappelijke dienstverlening. Dat doet een beetje denken aan de vroegere verplichtingen voor dienstweigeraars.
Ook krijgen alle jongeren in het kader van hun opleiding een weerbaarheidstraining. Iedereen leren effectief te steken, te schieten, te slaan en te vechten, daar zal de maatschappij van opknappen maar het zullen in de praktijk wel gymnastieklessen 2.0 worden.
Een ander concreet voorstel is het afschaffen van de hypotheekrente-aftrek met bijbehorende verlaging van de inkomstenbelasting. Dat raak je dan weer kwijt aan de oorlogstaks maar daar hebben we het even niet over. In 2021 kostte de hypotheekrente aftrek de overheid € 9 miljard per jaar. 6,9 miljoen particulieren deden dat jaar aangifte. Dat zou dan neerkomen op een belastingkorting van een kleine €1385 per jaar per belastingplichtige, rijk en arm. Zou je die korting uitsluitend geven aan iedereen met een inkomen tot modaal - in 2021 een dikke 4,2 miljoen - dan stijgt voor hen de korting tot ongeeer €2143. De rest van de belastingbetalers heeft pech.
Die belastingkorting raak je wellicht kwijt als je ziek wordt. Op de site meldt het CDA: "Om de zorg betaalbaar te houden is het eerlijke verhaal dat mensen meer zelf moeten bijdragen, maar wie hoge zorgkosten heeft komen we tegemoet." Dit zal in de praktijk wel betekenen dat vooral ouderen met een spaarcentje en een goed pensioen worden afgeroomd. Onbedoeld effect: geld dat anders naar de erfgenamen zou gaan, wordt nu gebruikt om de gezondheidszorg te financieren. Het is een verkapte verhoging van de erfbelasting. Je kunt die alleen maar ontlopen als je ouders plotseling zonder voorafgaand zorgtraject de geest geven.
Even concreet is de inburgeringsplicht voor asielgerechtigden. Die raken hun status kwijt als ze aan deze plicht niet voldoen. Dat is een prima plan als je voor zulke mensen - en het liefst ook voor arbeidsmigranten - een netwerk van specialistische opleidingen inricht met zeer behoorlijke faciliteiten voor talenonderwijs. Er komt niets van terecht als je het zoals nu hap snap blijft doen met extra taken voor het mbo en veel vrijheid voor de gemeentes om er op hun manier een draai aan te geven. Dit is exact wat het CDA wil. Hiervan komt dus niet veel meer terecht dan het laden van extra druk op de schouders van asielgerechtigden die zó al zorgen genoeg hebben en op deze manier alleen maar gehinderd worden bij het vinden van werk. Nogmaals: als je het serieus wilt aanpakken, dan organiseer je een netwerk van intensieve opleidingen inburgering. Anders moet je mensen niet aan hun kop zeuren.
Het CDA houdt tegelijk vast aan het stelsel van twee statussen voor asielgerechtigden waarvan een kwart eeuw geleden al is vastgesteld dat het alleen maar tot meer gerechtelijke procedures leidt. Datzelfde geldt voor het strafbaar stellen van illegaliteit terwijl het nu al niet lukt om afgewezen asielzoekers uit te zetten omdat de landen van herkomst niet meewerken. Geloof niet dat sancties dan werken. Daarvoor is de impact veel te gering in vergelijking met de sommen die migranten - illegaal en legaal - naar de familie thuis sturen.
Even zinloos is de war on drugs die het CDA, zijn traditie getrouw, fanatiek wil voortzetten. Het wiet experiment - hoe armzalig ook - dient onmiddellijk te worden afgebouwd. Het antirookbeleid moet op termijn tot een verbod op het gebruiken van tabak leiden. Zo wordt de criminaliteit een nieuwe markt in de handen geduwd. Dit kan alleen maar tot meer nederlagen leiden, terwijl onder- en bovenwereld meer onderling verweven raken. Dat bewijst de ervaring in de hele wereld maar het CDA is op dit punt - net als in zaken de goede zeden betreffend - uitermate feitenresistent.
Honderdduizend woningen per jaar bouwen, niet door een straatje erbij maar een wijkje erbij en minder mogelijkheden voor de omgeving om daar bezwaar tegen te maken. Tegelijk beloven de christendemocraten dat de overheid de regie zal terugpakken. Dat van die regie, dat is een loze kreet van het soort waar politici in grossieren. Als je in Nederland honderdduizend woningen per jaar wilt bouwen, dan wijs je een gedeelte daarvan toe aan de vrije sector. De rest wordt door de gemeente gebouwd en geëxploiteerd. Je subsidieert niet huren maar stichtingskosten. Al het andere leidt niet tot betaalbare woningen voor iedereen. Over tijdelijke oplossingen op de korte termijn bevat het programma van het CDA niets. Het woord thuisloosheid komt in het programma éénmaal voor. Dat is in verband met het afschuiven van werkloze arbeidsmigranten over de grens.
Uiteraard wil het CDA een vitaal bedrijfleven en een energienetwerk dat aan de vraag beantwoordt. Wie de bedrijfsruimtes dan zullen bemannen en wie het stroomnet precies moeten uitbreiden, wordt niet duidelijk. Daar zijn namelijk te weinig mensen voor met de juiste opleiding. Die vind je niet zo makkelijk in Nederland. Het zou jaren duren om ze op te leiden en dan heb je ook nog een culturele revolutie nodig bij de jongeren. Daarbij moeten wij bedenken dat een groeiend deel van de productiekracht zal worden opgeëist voor de oorlogsvoorbereidingen. Wie bunkers bouwt, kan geen huizen neerzetten.
Voor het overige bestaat het programma vooral uit de al genoemde vrome wensen, omringd door soms kunstig sparen van kool en geit. Twee kerncentrales én nieuwe windparken als de buurlanden de kosten maar meedragen. Dat soort zaken. Concrete puntjes die hier en daar uit het moeras van vaagheden de koop opsteken brengen daar geen verandering in: een suikertaks, een spitsheffing, rouwverlof naast zorgverlof, een leegstandsheffing. Het zijn er te weinig en ze zijn geïsoleerd.
Apart is wel een verbod op eenmanspartijen zoals de PVV. Wat het CDA betreft is een democratische organisatievorm met leden verplicht om aan de verkiezingen mee te doen. Geert Wilders heeft Henri Bontenbal op X al gewaarschuwd. "Bontenbal speelt met vuur".
Conclusie: het CDA is een doormodderpartij in een doormodderland. Dát is het beloofde land van Henri .
Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke andacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.
Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de ontreddering van de politiek.
Meld je hieronder gratis aan voor Joop NL. Iedere donderdag een selectie opvallende nieuwsverhalen, opinies en cartoons in je mailbox.