Het gaat goed met de mens, maar hoelang nog?

Het gaat goed met ons! Op twitter toont Jelle Brandt Corstius een grafiekje waaruit blijkt dat de stand van economie, onderwijs, gezondheid en democratie wereldwijd steeds meer verbetert. En in Nederland gaat het al helemaal goed, laat Bert Wagendorp zien in De Volkskrant. Zo’n positieve boodschap is een hoognodig tegengas tegen de ontevredenheid die door populistische politici wordt gevoed en geëxploiteerd om kiezers aan zich te binden. Er is maar één probleem: zo goed gaat het helemaal niet. Niet dat de populisten gelijk hebben. Het gaat om iets veel belangrijkers.

Rotting van het fundament De goednieuwsberichten zou je kunnen vergelijken met berichten over een feest op de bovenverdieping van een gebouw waarvan de onderkant aan het wegrotten is. De mensen dansen en zingen, sommige klagen weliswaar over de drank en de snacks – dat zijn de ontevredenen die door populisten wordt beloofd dat ook zij kunnen feesten – maar iedereen wil meedoen en blijven dansen tot de muziek stopt. De feestgangers weten wel van de rotting in de fundamenten, maar ze zeggen tegen elkaar: we hebben alles, het gaat goed, er komen steeds meer mensen. We hebben het goed voor elkaar! Het voelt alsof dat opweegt tegen de verrotting in de fundamenten van het gebouw. En als iedereen vrolijk doorfeest, zal het niet zo’n vaart lopen toch?

Het gaat fantastisch met de wereld, zeiden de mensen tegen elkaar in het jaar dat klimaatverandering onbeheersbaar werd. Het gaat fantastisch met Nederland, zeiden de inwoners van het land dat helemaal achteraan loopt wat betreft milieu en klimaat. In de opbeurende statistieken ontbreken steevast grafieken over de stand van biodiversiteit, CO2-uitstoot en temperatuurstijging. “2016 was een goed jaar voor het klimaat”, kopte De Volkskrant verwijzend naar het klimaatakkoord waarvan de doelstellingen volgens kenners nu al onhaalbaar zijn gezien de afwezigheid van maatregelen sindsdien. 2016 was het jaar dat de temperatuur wereldwijd dramatisch steeg en het ijs op de Noordpool veel sneller bleek te smelten dan gedacht.

Akkoordjes Als klimaatverandering reële gevolgen krijgt, ook hier, kunnen we niet met ons klimaatakkoord naar de aarde zwaaien en zeggen: ‘Wacht nog even, we zijn nu net zo goed bezig! Nog een paar jaartjes, kijk, we werken er al aan!’ Zoals Marianne Thieme onlangs betoogde: politici zijn gewend problemen op te lossen door akkoordjes te sluiten, maar met de aarde kun je niet onderhandelen. Evenmin kunnen we tegen Moeder Aarde zeggen: het gaat zo goed met onze economie, onze geletterdheid, onze beschaving, ach toe, laat ons nog even. We kunnen al die vooruitgang niet wegstrepen tegen schade aan natuur en klimaat. Economie, onderwijs, democratie, gezondheid: het doet er helemaal niets meer toe als we onze leefomgeving om zeep helpen. Als het fundament afbrokkelt, is het feest voorbij.