Het gaat slecht met de SP, maar de partijtop zwijgt

Of we tegen die tijd al een nieuw kabinet hebben is onbekend, maar op 16 maart volgend jaar zijn er weer nieuwe verkiezingen. Gemeenteraadsverkiezingen. Niet alle partijen zullen de nadering van die datum met welgevallen gadeslaan. Neem de SP. Daar bevinden ze zich nog niet echt in de electorale mood. Ze hebben wel andere dingen aan hun hoofd. Een heleboel andere dingen, want bij deze partij heerst ontzettend veel onrust.

Een paar weken terug zijn tientallen SP-leden uit de partij gezet omdat ze lid waren van de communistische groeperingen Rood en Marxistisch Forum. De partijstatuten verbieden dat iemand ook deel uit maakt van een andere partij. En als zodanig werden beide organisaties door het bestuur beschouwd.

Het kwam vervelend uit voor de SP, want onder de geroyeerden bevonden zich nogal wat kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezingen. Wie moeten hen gaan vervangen? Voor veel afdelingen een bange vraag. Zij het niet meer voor het bestuur van de SP Utrecht, want dat trad in zijn geheel af na de ‘zuivering’.

Uiterst onwenselijk is ook de situatie van de partij in Amsterdam. Daar moest in juli wethouder Laurens Ivens opstappen nadat tal van vrouwen geklaagd hadden over zijn ‘grensoverschrijdende gedrag’. Ivens was niet alleen het boegbeeld van de SP in de hoofdstad, hij was in 2018 ook lijsttrekker bij de gemeenteraadsverkiezingen.

Voor 16 maart stond Jakob Wedemeijer (zijn opvolger als wethouder) klaar om het van hem over te nemen. Maar hij werd bij een ledenvergadering met één stem verschil verslagen door Tiers Bakker, een gemeenteraadslid. Was dat al een verrassende ontwikkeling, nog veel verrassender was dat Bakker na twee weken zijn functie weer neerlegde. ‘Persoonlijke omstandigheden’, gaf hij eufemistisch als reden op. Bakker bleek in 2018 door de politie te zijn aangehouden wegens huiselijk geweld, niet bepaald een aanbeveling voor een lijsttrekker.

Kortom: de vooruitzichten voor de SP zijn niet om over naar huis te schrijven. Terwijl die partij al zo vaak heeft verloren bij verkiezingen. De afgelopen jaren kachelde ze bij iedere stembusgang achteruit. Of dat nu de landelijke, de gemeenteraads-, de provinciale of de Europese verkiezingen waren. Nooit viel er ook maar het begin van een wederopstanding te bespeuren. In de landelijke opiniepeilingen blijft de partij rond de negen zetels schommelen, het bar slechte resultaat van de Kamerverkiezingen van 17 maart.

Je zou verwachten dat de SP-top zich zorgen maakt over de toestand. Dat zal ook wel zo zijn, maar uit openlijke uitingen van partijkopstukken blijkt daar weinig van. Ja, partijvoorzitter Jannie Visscher heeft verklaard dat de opvattingen van Rood en Marxistisch Forum ‘niet bij de SP passen’ omdat die twee een gewelddadige revolutie niet uitsluiten. Maar verder houdt ook Visscher haar mond. Over de naderende catastrofe op 16 maart volgend jaar geen woord. Over de puinhopen in Amsterdam en Utrecht al helemaal niet.

Overigens zijn de opvattingen van Visscher niet  onomstreden. Voormalig Kamerlid Cem Laçin bijvoorbeeld heeft de royementen ‘onbegrijpelijk’ genoemd. ‘Iedereen weet dat Rood en Marxistisch Forum geen politieke partijen zijn,’ schreef hij op Twitter. Laçin vindt de SP zich moet richten tegen het ‘neoliberalisme’ en niet tegen ‘kameraden’. Je hoort het gewezen partijboegbeeld Jan Marijnissen als het ware zó zeggen. Maar zijn dochter Lilian, die nu de SP leidt, zwijgt in alle talen. Wanhoop?