Het midden

Wordt mij tijdens een bijeenkomst met hoogleraren gevraagd met handopsteken te kennen te geven tot welke inkomensklasse ik behoor, steek ik enigszins beschroomd bij bovenklasse mijn hand op. Tot mijn verrassing steekt echter de meerderheid van mijn hooggeleerde collega’s bij middenklasse de hand op.

Zo vreemd zijn die collega’s van mij nu ook weer niet. Een kleine enquête: behoort u tot de onderklasse, middenklasse of bovenklasse? Dan zullen de meesten van u antwoorden tot de middenklasse te behoren.

We zijn nu eenmaal geneigd het midden te kiezen. Wordt u een small, medium of large koffie aangeboden, dan zult u waarschijnlijk de middelste selecteren. Kunt u uit een goedkope, gemiddeld geprijsde of dure wijn kiezen, dan opteert u waarschijnlijk voor de middelste. De meeste mensen proeven ook helemaal geen verschil tussen dure en goedkope wijn. Maar de keuze voor het midden is vooral ingegeven door het gevoel dat dit een veilige keuze is, omdat de meesten dat kiezen.

Soms is het duidelijk wat de meesten kiezen, soms moet daar dieper over worden nagedacht, zoals bij de schoonheidswedstrijd beschreven door John Maynard Keynes. Deelnemers werd gevraagd de zes mooiste gezichten van 100 foto’s te selecteren. De prijs ging naar de deelnemer wiens keuze het meest overeenkwam met de gemiddelde voorkeuren van de deelnemers als geheel. Oftewel, de deelnemers richtten zich niet op de mooiste gezichten, maar op de gezichten waarvan zij dachten dat de anderen die het mooist zouden vinden.

Deze psychologie zien we terug op financiële markten. Succesvolle handelaren zijn goed in het raden van de acties van andere handelaren. En ze kiezen vervolgens dan vaak juist niet wat de meesten kiezen.

Terug naar de enquête. Hoewel de definitie van middenklasse subjectief is, weten we wel dat het modale inkomen ongeveer 36.000 euro per jaar bedraagt. Denkt u net als mijn meeste collega’s tot de middenklasse te behoren, maar zit uw inkomen hier ver boven? Dan bevindt u zich in het gezelschap van de voormalige Amerikaanse presidentskandidaat Mitt Romney, die meende dat de middenklasse tussen de 200.000 en 250.000 dollar verdient.

Kijk, in dat geval behoor ik gewoon tot de onderklasse. Maar ook daarbij zou mijn hand beschroomd omhooggaan.