Het multidimensionale drama van bestaanszekerheid onder kabinet-Schoof I

Weet je het nog? In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van november 2023. Politici van links tot rechts en dus ook de coalitiepartijen en met name NSC en de PVV beloofden het, het was een van dé verkiezingsthema’s, het B-woord: bestaanszekerheid. Ze zouden ervoor zorgen dat mensen weer kunnen rondkomen. Dat gezinnen niet meer hoefden te kiezen tussen eten of de energierekening. Dat jongeren eindelijk een betaalbare woning zouden vinden.

Maar nu, ruim anderhalf jaar later, wat hebben ze waargemaakt?

Laten we beginnen bij het eigen risico.
De PVV riep het hardst: “We schaffen het eigen risico direct af.”
De werkelijkheid? Het eigen risico blijft gewoon bestaan. Hoogstens wordt het gehalveerd, maar pas in 2027. En zelfs dat is onzeker, want het kabinet is gevallen en onduidelijk is of een volgend kabinet dit ook nog zou willen uitvoeren. Daarbij komt ook nog eens kijken dat het vertrouwen in het kabinet historisch laag is, waardoor mensen ook niet eens meer in de halvering geloven. Mensen die nu al zorg mijden omdat ze het niet kunnen betalen, moeten dus nóg jaren in onzekerheid wachten.

Als deze geplande halvering daadwerkelijk doorgevoerd zou worden, is het plan nu om de dekking te regelen door de zorgpremie met 199 euro per jaar te laten stijgen. Hiermee schiet de overheid haar doel compleet voorbij, want de kosten voor deze halvering komen te liggen bij de burger. Wie hier het meest de dupe van zullen zijn, zijn mensen die niet of nauwelijks gebruik maken van de zorg. Hun premie stijgt wel, maar hun zorgvraag blijft even laag als eerst. Het geld moet gehaald worden waar het zit, bij grote en vervuilende bedrijven. De fossiele subsidies moeten afgeschaft worden, winsten moeten eerlijk belast worden en er mogen niet zomaar zonder duidelijke en overtuigende redeneringen en onderbouwingen miljarden uitgetrokken worden voor defensie.

En de sociale huur?
Huurders hadden gehoopt op lastenverlichting. Maar de huren stijgen gewoon door. Geen huurbevriezing, geen structurele bescherming. Terwijl ruim 1,7 miljoen mensen nu al te weinig overhouden voor boodschappen en de vaste lasten, waarvan 540 duizend mensen zelfs onder armoedegrens leven.

Alsof dit nog niet erg genoeg is, worden deze mensen die gerekend hadden op een huurbevriezing nog een keer beroofd van hun geld, want de beloofde tijdelijke verhoging van de huurtoeslag, de ‘boodschappenbonus’, gaat ook niet door.

Het Minimumloon
Er kwam een kleine stijging. Maar niet toereikend genoeg om rond te komen, al helemaal niet met de gierende inflatie.

Parttime werken
Ook is het wegens nieuwe belastingregels financieel onvoordeliger geworden om als werknemer parttime te werken. Mensen met een beperking, mantelzorgers en ouders die niet fulltime kunnen werken, worden zo verder in de knel gedrukt.

Gratis kinderopvang
Ook zo’n beloofde maatregel. Het zou in 2027 komen. Maar nu schuiven ze het op naar 2029. En zelfs dát is onzeker. Vooral vrouwen zijn hier de dupe van, want zonder toegankelijke kinderopvang blijft economische zelfstandigheid voor velen buiten bereik.

Energiearmoede
En kijk naar het energienoodfonds, ooit bedoeld om mensen in de kou te helpen. Eind april was de situatie zo ernstig dat 210.000 mensen een aanvraag deden en binnen een week was ineens het geld op.

De schuldenproblematiek
Het kabinet trekt 75 miljoen euro uit om mensen met problematische schulden te helpen. Maar uit IBO-onderzoek blijkt dat er minstens 180 miljoen euro nodig is om het écht aan te pakken. Wat doet het kabinet? Minder dan de helft. Ondertussen raken gezinnen nog dieper in de schuldenspiraal. Staatssecretaris Nobel is een staatssecretaris zonder geld en vooral ook zonder ambitie zoals terug te zien is in zijn Nationaal Programma Armoede en Schulden.

Maar wat doen deze rechtse coalitiepartijen ondertussen?
Ze leiden af. In plaats van structurele oplossingen, plakken ze er wat pleisters op en voeren ze een cultureel conflict. Ze roepen dat asielzoekers “onze woningen inpikken”.

Maar de feiten? Statushouders krijgen zo’n 5% van de sociale huurwoningen. Vijf procent. Dat is niet waarom je al 10 jaar op de wachtlijst staat. Het woningtekort is veroorzaakt door jarenlang falend beleid, door dezelfde partijen die nu met de vinger wijzen naar vluchtelingen.

En die retoriek is gevaarlijk. Het maakt mensen boos op elkaar, in plaats van op de politiek die hen in de steek laat.

En er is meer:
Een bezuiniging van 2,4 miljard euro in 2026 op het Gemeentefonds. Lokale armoederegelingen, jeugdzorg en schuldhulpverlening staan straks op de tocht omdat gemeenten dit niet meer kunnen betalen.
En ook op onderwijs wordt bezuinigd, op de toekomst van de jongeren.

Ook is de definitie van armoede verandert, zodat het straks lijkt alsof er minder mensen in armoede leven. Maar dat verandert helemaal niets aan lege koelkasten of torenhoge rekeningen.

Wij mogen dat niet normaal vinden.
Bestaanszekerheid is geen campagnekreet. Het is een belofte. Een fundament van onze samenleving. In de grondwet opgenomen als essentiële taak van de overheid om te verwezenlijken.

Tijd voor échte oplossingen:
✔️ Betaalbare woningen.
✔️ Eerlijke lonen.
✔️ Toegankelijke zorg.
✔️ Betrouwbare overheid.

Dus weet waarop je stemt, het zijn van oudsher de linkse partijen die oprecht staan voor de bestaanszekerheid en een eerlijke verdeling.