Het nieuwe klimaatpakket is klimaatgekte

Het nieuwe klimaatpakket “voelt als een middelvinger naar onze generatie”, aldus de voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging Dieuwertje Wallaart. “Dit is niet realistisch vooruitkijken – dit is uitstelgedrag. En wie betaalt hier de rekening voor? Jongeren en toekomstige generaties.”

Ik had het zelf niet beter kunnen verwoorden. Elke maand vertraging van klimaatbeleid betekent minder vrijheid, meer onveiligheid en minder bestaanszekerheid voor toekomstige generaties. Het kabinet kiest voor de aandeelhouders van grote bedrijven ten koste van onze kinderen en kleinkinderen. Wilders en de andere klimaatontkenners in Nederland zijn blij: “Nou, er is weinig tot geen nieuw klimaat- en stikstofbeleid te vinden in de brieven van het kabinet, dus complimenten van de PVV!” Mijn hoop is gevestigd op de rechterlijke macht. Hopelijk kan de toekomst van de jonge generaties beschermd worden door de politiek te dwingen zich aan hun eigen afspraken en wetten te houden.

Eerder schreef ik dat we in het tijdperk van klimaatgekte leven. Ik had het destijds vooral over de aan realiteitsontkenning grenzende wetenschapsontkenning die in ons land aan een opmars bezig is, omdat we het beest dat klimaatverandering heet niet in de bek durven te kijken. Maar in eerste instantie doelde ik met deze term vooral op de klimaatverandering zelf, als mijn vertaling van global weirding. Wanneer men klaagt dat het een moeilijke boodschap om te verkopen is dat het in Nederland juist kouder zou kunnen worden door het stilvallen van de golfstroom, hebben we dat namelijk vooral aan onszelf te danken. Al lang wordt namelijk al gewaarschuwd dat global weirding – klimaatgekte dus – een veel accuratere benaming dan global warming of klimaatopwarming.

Global weirding werd in de jaren ‘90 bedacht door milieuactivist Hunter Lovins. In 2009 schreef ecoloog Jon Waldman erover: “Als ecoloog vrees ik dat 'weirding' een zeer toepasselijk etiket zal zijn voor veranderingen in onze leefwereld. Dit is zeker het geval in mijn vakgebied – het water – waar de global weirding al in volle gang is.”

In 2010 kregen Lovins en Waldman bijval van Thomas Friedman. In zijn New York Times column Global Weirding Is Here schreef hij: “Vermijd de term 'opwarming van de aarde'. Ik geef de voorkeur aan de term 'global weirding', omdat dat is wat er werkelijk gebeurt als de wereldwijde temperaturen stijgen en het klimaat verandert. Het weer wordt vreemd. De warme periodes worden naar verwachting warmer, de natte periodes natter, de droge periodes droger en hevige stormen talrijker.”

De gemiddelde temperatuur van de aarde stijgt. Maar wat merken wij van gemiddelden? In ons dagelijks leven ervaren we weer, geen klimaat. Maar ook het weer doet steeds gekker. Klimaatwetenschapper Katherine Hayhoe schrijft in 2022 over global weirding: “In ons dagelijks leven ervaren de meesten van ons echter niet zozeer klimaatopwarming, maar eerder global weirding. Stel je het weer voor als een set dobbelstenen. Er is altijd een natuurlijke kans om een ​​dubbele zes te gooien: een extreme weersgebeurtenis zoals een hittegolf, een overstroming, een storm of een droogte. Maar naarmate het decennium na decennium warmer wordt, duiken dubbele zessen steeds vaker op. Nu gooien we zelfs een paar dubbele zevens. Hoe kan dit gebeuren? Het antwoord is global weirding.”

Het weer wordt dus wereldwijd steeds gekker, en ook in Nederland. We merken dit al, en we zitten pas aan het begin van de klimaatcrisis. Het lastige van klimaatgekte is dat het steeds lastiger wordt om ons erop voor te bereiden, omdat alles onvoorspelbaarder wordt. Zo betekent een kouder Nederland ook een toename aan heftige stormen, maar is het slecht te voorspellen wat voor effect verandering in regenpatronen zullen veroorzaken.

Twee dingen weten we wel zeker. Meer subsidies voor fossiele bedrijven jaagt klimaatgekte aan, het is meer olie op het vuur in plaats van blussen. En je kop in het zand steken, zoals de politiek nu doet, in plaats van vol inzetten op klimaatadaptatie om Nederland bestendiger te maken tegen alle vormen van extreem weer die we steeds meer zullen ervaren, is totale klimaatgekte.

Hebben de jongeren in Nederland, en de toekomstige generaties, rechten? Ik hoop op veel rechtszaken om dit uit te testen. Want deze dikke middelvinger van het kabinet jegens hen hoeven ze niet lijdzaam over zich heen te laten gaan. Advocates for the Future laten steeds vaker van zich horen en bottom-up initiatieven zoals de Rechten van de Natuur-beweging zijn zeer inspirerend.