Het nieuwe normaal in Den Haag: alles normaal vinden wat niet normaal zou moeten zijn

Het debat in de Tweede Kamer over de Algemene Beschouwingen leverde twee lange dagen een bijzonder schouwspel op voor alle burgers in Nederland. Waarin alle deelnemers een rol speelden als politieke acteurs, met of zonder ervaring, in voor hen vertrouwde of geheel nieuwe rollen.

Rollen die veel verbeeldingskracht vragen van de toeschouwers en kijkers om het schouwspel nog enigszins te kunnen volgen. Met tijdens het debat meerdere schouwtonelen welke tegelijkertijd in het schouwspel subtiel maar effectief werden gebruikt. Zoals berichten op X op het juiste moment de wereld ingooien of berichten aan partijgenoten via de smartphone verzenden, zodat de gemiddelde toeschouwer al snel de rode lijn van het schouwspel kon kwijtraken.

Nederland heeft gekeken naar een schouwspel over het nieuwe politieke normaal in 2024. Een normaal om alles normaal te vinden wat feitelijk politiek niet normaal zou moeten zijn.

Het begon nog rustig op de eerste dag met de VVD-leider die na vier Rutte-kabinetten opeens de hard werkende Nederlander omarmde die daarvoor in het vertrouwde normaal door de VVD nauwelijks werd gezien. Vandaar de huidige slechte financiële situatie voor veel middeninkomens die moeite hebben om rond te komen als ze geen toeslagen ontvangen.

De rol van Geert Wilders als leider van de grootste coalitiepartij was nieuw en dat was voor hem en de toeschouwers wennen. Want het vertrouwde normaal was een altijd felle oppositieleider die garant stond voor menig spektakelstuk in debatten met de Rutte-kabinetten waar de PVV niet aan deelnam. “Doe normaal man” snauwde Wilders ooit Rutte toe in een historisch debat.

Het nieuwe normaal dat Wilders in 2024 heeft geïntroduceerd is het upgraden van het politieke begrip 'crisis'. Ook al is feitelijk aantoonbaar dat er geen sprake is van een crisis die bijzondere wettelijke maatregelen rechtvaardigen. Tegen beter weten in weigert Wilders van dat PVV-kroonjuweel afstand te nemen. Ook al hebben deskundige juristen duidelijk gemaakt dat dit oneigenlijk gebruik van een noodsituatie kansloos is, als dat wordt getoetst aan de rechtsstatelijkheid.

Schoof introduceerde als het nieuwe normaal dat adviesstukken over onderwerpen in een pril stadium van voorbereiding op een later kabinetsbesluit met de Tweede Kamer gedeeld moeten worden. Daarbij in een spagaat geplaatst door NSC als medecoalitiepartij. Omdat het nieuwe normaal vereist dat onder “goed bestuur” dit soort documenten ook tot het standaardgereedschap behoren van de leden van de Tweede Kamer.

De ergste uitingsvorm van het geïntroduceerde nieuwe politieke normaal is wel het bewust misbruiken van het tekort aan opvangplekken voor asielzoekers om aan Europa duidelijk te maken dat Nederland niet ontkomt aan buitensporige maatregelen om de asielinstroom te kunnen beperken. Waarbij in Nederland bewust rijke gemeenten worden ontzien, in plaats van die met behulp van de spreidingswet te dwingen de armere gemeenten in Noord-Nederland te ontlasten met het aanbieden van tijdelijke opvangplekken.

Premier Schoof toonde in het debat aan dat het nieuwe politieke normaal ook inhoudt dat de achtergrond, kennis en wetenschap van de premier in zijn vorige banen niet relevant is voor een normale uitoefening van zijn nieuwe functie als premier. Dat zou in het gewone normaal een knellende gedachtenkronkel moeten opleveren om als premier die kennis en ervaring gelijk te moeten wissen en net te doen alsof je van niets weet als voormalig Secretaris-Generaal op het ministerie van Justitie. Je voert gewoon uit wat je wordt opgedragen. Dat is het nieuwe normaal dat premier Schoof zo nadrukkelijk  heeft geïntroduceerd.

Nederland wacht de komende weken spannende politieke maanden. Alles is anders dan we gewend waren in de vorige kabinetten. Je moet er niet aan denken dat dit vechtkabinet Schoof onverhoopt ooit als een oorlogskabinet zal moeten fungeren. Dan leer je binnen enkele uren wat er politiek nodig is om een echte crisis deskundig en eensgezind het hoofd te kunnen bieden.