Het perspectief is dat er met corona geen perspectief is

Nederland gaat opnieuw op slot en het zal om te beginnen bijna een maand duren. “Wij staan hier vanavond met een somber gemoed”, zei de premier. De verantwoordelijke bewindslieden proberen empathie te tonen en zij hebben het over moedeloosheid onder de burgerij. Daarom praten zij ons moed in. Samen zullen wij ook deze uitdaging te boven komen. En mocht iemand zich daaraan onttrekken, dan komt er handhaving aan te pas. Huub Bruls, de voorzitter van de voorzitters van de veiligheidsregio´s dacht dat het wel tot maandag zou duren voor het harde ingrijpen zou volgen bij ongehoorzaamheid.

Het hangt er allemaal van af hoe stevig niet de overheid maar omikron de schrik erin houdt. Deze nieuwe variant is in ieder geval vijf keer zo besmettelijk als het in dit opzicht toch al geduchte delta. Het breekt bovendien door de ring van bescherming heen die we met onze vaccins hebben geconstrueerd. Men gaat er nu van uit dat een booster heel goed helpt, hoewel zowel Hugo de Jonge als Mark Rutte op de persconferentie van zaterdagavond meldden dat ook landen waar het boosteren eerder en efficiënter was begonnen dan bij ons, krachtige maatregelen moesten nemen.

De brave duiders van de NPO zeiden dat de regering nu snel perspectief moet bieden. Dat heeft weinig zin als het virus de mensheid steeds voor onverwachte verrassingen stelt die alle premissen van tafel vegen. De komst van omikron heeft dit feit onderstreept. We weten niet door welke variant deze nieuwe ontregelaar van ons leven vervangen zal worden als we beginnen te hopen corona eindelijk onder de knie te hebben. Het perspectief is dat er geen perspectief is.

Tegelijk valt niet te ontkomen aan de constatering dat grote delen van het maatschappelijk leven worden afgeschakeld omdat de gezondheidszorg blijkbaar niet tegen een pandemie is opgewassen. We kunnen het vege lijf alleen maar redden door ons zo veel mogelijk van elkaar te isoleren. Deze crisis bestaat niet alleen uit de aanval van een virus. Er zijn meer bedreigingen.

* Deze lockdown gaat de overheid opnieuw miljarden en nog eens miljarden kosten. Daardoor zal het financieringstekort zeker een stuk hoger uitkomen dan de opstellers van het regeerakkoord nog hoopten. * We staan oog in oog met een snel groeiende schuldenberg. Men mag van de burger offers verwachten als een nationale ramp zich voordoet maar een faillissement hoort daar niet bij. Het is voorstelbaar dat ondernemers die van overheidswege bankroet gemaakt worden de gehoorzaamheid aan wet, regels en gezag opzeggen. Iets anders kunnen zij zich dan niet meer veroorloven. * De prijzen van de grondstoffen, in het bijzonder die van de energie, blijven stijgen. Grootschalige lockdowns zullen net als in 2020 het goederenvervoer ontregelen. Dat kan grote gevolgen krijgen voor de prijzen en de beschikbaarheid van goederen. En voor de waarde van ons geld. * Rusland neemt een steeds hardere houding aan ten opzichte van Europa. Afgelopen zaterdag eiste het dat de Navo zich terugtrekt uit Oost-Europa. * Delta komt uit India, omikron uit Zuid-Afrika. De ontwikkelingslanden zijn een kweekplaats steeds nieuwe varianten. Dat zal zo blijven tot ook daar grootschalige vaccinatiecampagnes op gang komen. Vaccins blijven onnodig duur omdat de producenten hun patenten beschermen. De Nederlandse regering verzet zich tegen het vrijgeven van patenten op coronavaccins. * In eigen land verloopt de boostercampagn chaotisch * De protagonisten van de regeringspartijen zijn klaarblijkelijk niet opgewassen tegen grote problemen. Dat bleek afgelopen jaar het duidelijkst uit het spectaculair falen van de Nederlandse staat bij het oplossen van het toeslagenschandaal, het evacueren van bondgenoten uit Afghanistan, het continue gehannes rond het Groninger aardgas, de klimaatcrisis, de woningnood en het gegeven dat de ziekenzorg in de afgelopen twee jaar niet is versterkt maar verzwakt. Een ander typerend voorbeeld is de aanschaf van militaire vrachtauto´s die te hoog zijn om op het wegennet te worden toegeslaten. Wel slaagde men erin de vlieg die de zalf bederft als machtsfactor uit te schalen: Pieter Omtzigt. * Dezelfde protagonisten besteedden een groot deel van hun aandacht en hun creativiteit aan een bizarre politieke dans die leidde tot de langste kabinetsformatie uit de Nederlandse geschiedenis. Zij schiepen uiteindelijk een lam regeringsprogramma waarin voor een aantal urgente onderwerpen wel veel geld wordt gevoteerd maar in het midden blijft waaraan en hoe dat precies wordt besteed. Er staat nauwelijks iets in over corona en de impact van de pandemie op de samenleving.

Dit is buitengewoon bedreigend voor de toekomst. Het is op zich een verbijsterende samenloop van omstandigheden dat de opmars van omikron samen gaat met de conclusie dat een klein stukje software – vaak diep verborgen – ervoor zorgt dat al onze elektronische systemen door gijzelsoftware en andere elektronische virussen kunnen worden geïnfecteerd. Onze samenleving is een reus op lemen voeten. Die valt zo te ontregelen.

Voor het overige ben ik van mening dat de toeslagenaffaire niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister het Geheugenpaleis , de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis