Het verschil tussen belofte en werkelijkheid is bij D66 wel erg groot

D66 won flink omdat Kaag de suggestie wekte dat het onder haar bewind allemaal anders zou worden. Maar het werd niet anders.

Stalker Frans van Drimmelen is de partij uitgezet. Politiek leider Sigrid Kaag heeft haar diepe excuses aangeboden. Partijvoorzitter Victor Everhardt ging jammerend door de knieën. Vrijwel iedereen die binnen D66 wat te betekenen heeft riep luidkeels ‘Sorry!’

Toch heeft het allemaal nog niet echt geholpen. De #MeToo-affaire blijft maar doorzieken voor de partij. In de polls betalen de democraten de rekening, die steeds hoger dreigt te worden. Bij opiniepeiler Maurice de Hond dalen ze 4 zetels, bij Ipsos 5. En ze hadden sinds de verkiezingen al flink wat moeten inleveren. D66 staat nu virtueel op een zeteltje of 14, het peil dat ze enkele weken voor de verkiezingen ook hadden. Houdt het dan nooit op?

Voorlopig niet, zo lijkt het. Voormalig partijvoorzitter Anne-Marie Spierings heeft geprobeerd de gemoederen wat te bedaren, maar of dat veel effect zal hebben? Spierings is er vorig jaar mee akkoord gegaan dat het interne onderzoek naar het grensoverschrijdende gedrag bij D66 werd gesplitst in een openbaar en een besloten deel. Had ze ‘achteraf gezien’ nooit moeten doen, schrijft ze nu aan de leden. Ze had bovendien partijprominent Van Drimmelen er veel eerder toe moeten bewegen om op te stappen.

Spierings laat doorschemeren dat ze door de partij onder druk is gezet om dat allemaal achterwege te laten met het oog op de Kamerverkiezingen die destijds voor de deur stonden. Door wie ze precies onder druk is gezet om mooi weer te spelen, verklapt Spierings niet. Je kunt je bijna niet voorstellen dat Kaag er niets mee te maken heeft gehad.

Intussen komt er maar geen einde aan de rel. Op 13 mei  moet de partijtop zich verantwoorden tegenover de leden. Zou het dan eindelijk voorbij zijn met de onrust bij D66 en met de nare publiciteit? Het is bang afwachten geblazen voor de democraten.

Natuurlijk, ook andere partijen hebben last gehad van affaires. De VVD werd achtervolgd door kritiek omdat partijleider Mark Rutte op een zeer cruciaal moment weer eens aan geheugenverlies leed. Het CDA kreeg zelfs het ene verontrustende opstootje na het andere over zich heen: lijsttrekkers-gate, Omtzigt-gate, Sywert-gate, De Jonge-gate. Toch wisten deze partijen de aanvallen op hun populariteit redelijk te doorstaan. Ze daalden weliswaar in de peilingen, maar de VVD is duidelijk weer op de weg terug. Zelfs het CDA lijkt weer een ietsjepietsje van zijn verlies te hebben weggewerkt. Gaat D66 dat ook lukken?

Te vrezen valt dat dat zal tegenvallen. Het verschil tussen de beloften van deze partij en de werkelijkheid is wel erg groot. Niemand die helemaal goed bij zijn hoofd is zal Rutte associëren met nieuw leiderschap of een andere bestuurscultuur. Ook CDA-leider Wopke Hoekstra kleven deze begrippen niet aan. Maar Kaag wel. Zij maakte zelfs het begrip ‘nieuw leiderschap’ tot inzet van haar verkiezingscampagne.

D66 won flink omdat Kaag de suggestie wekte dat het onder haar bewind allemaal anders zou worden. Maar het werd niet anders. De wijze waarop D66 de #Me Too-opschudding aanpakt, verschilt in niets van de manier waarop Rutte of Hoekstra dat zouden doen. Eerst proberen de gebeurtenissen te ontkennen of dood te zwijgen. Daarna – als het echt niet anders meer kan – spijtbetuigingen, gepaard gaand met gedraai en gekonkel.

De D66-aanhang pikt dat niet en zoekt zijn heil elders. Helaas nogal versnipperd, zodat niemand er veel mee opschiet.