Het vetorecht is een vorm van georganiseerde misdaad, in diplomatieke vermomming

“Wat als het vetorecht meer lijkt op maffiapraktijken dan op democratie?” Klinkt heftig? Terwijl de situatie in Gaza escaleert en de menselijke tol ondraaglijk hoog is, kijkt de wereld toe. De Verenigde Naties proberen te reageren, landen spreken zich uit, resoluties worden opgesteld, maar uiteindelijk gebeurt er niets. Waarom? Omdat één land, de Verenigde Staten, keer op keer haar vetorecht gebruikt om resoluties die Israël bekritiseren of oproepen tot een staakt-het-vuren te blokkeren. Niet op basis van rechtvaardigheid, maar uit loyaliteit. Zo werkt ook de maffia. 

Iets wat we doorgaans veroordelen: georganiseerde misdaad. Want laten we het beestje bij de naam noemen. Wat doet de maffia? Ze beschermen hun eigen mensen, ze houden controle door angst of macht, en ze blokkeren alles wat hun belangen bedreigt, ongeacht de schade voor buitenstaanders. Het vetorecht werkt niet anders. Een kleine kring van machtige landen bepaalt wat er gebeurt, en wanneer hun bondgenoot onder vuur ligt, trekken ze een beschermend schild op. Niet op basis van recht, maar op basis van loyaliteit en belang.

Dit is niet nieuw. Het vetorecht wordt al decennialang misbruikt door alle vijf permanente leden van de Veiligheidsraad om hun eigen belangen of die van bondgenoten veilig te stellen. Of het nu gaat om Rusland dat resoluties over Syrië blokkeert, of de VS die Israël beschermt: het resultaat is hetzelfde. De meerderheid kan spreken, maar heeft niets te zeggen. Het is een systeem waarin internationale wetgeving wordt ondermijnd als het niet in het straatje past. Waarin mensenlevens ondergeschikt zijn aan geopolitieke spelletjes. Waarin de stem van 190 landen overstemd wordt door het belang van één. Noem het diplomatie als je wilt, maar de logica en werking lijken verdacht veel op die van een crimineel netwerk.

Wat rechtvaardigt nog dat deze landen boven de rest staan? Is het moreel verdedigbaar dat een enkel land de rest het zwijgen kan opleggen, ten koste van mensenlevens? Toch accepteren we het, omdat het ‘zo is afgesproken’. Maar afspraken die structureel onrecht in stand houden, mogen geen eeuwig leven hebben. Niet op basis van rechtvaardigheid, maar uit loyaliteit. Zo werkt ook de maffia. En dat systeem begint steeds meer te lijken op iets wat we doorgaans veroordelen: georganiseerde misdaad.

Hoog tijd dat we het vetorecht niet alleen bekritiseren, maar ontmaskeren.