Het Zwitser Leven-gevoel is definitief begraven

Met de huidige kennis en wetenschap over de gevolgen van de vergrijzing en de tekorten op de arbeidsmarkt in de zorg staat inmiddels vast dat voor alle huidige en toekomstige gepensioneerden een onbezorgde oude dag tot het verleden behoort. Vermoedelijk realiseren weinig burgers zich dat. Mede veroorzaakt door het zelf nog niet echt geconfronteerd zijn met de al jaren bekende problematiek in de ouderenzorg. Waar het tekort aan verpleeghuizen als gevolg van een fors gebrek aan zorgmedewerkers definitief niet meer op te lossen valt. 

Alle mantelzorgers weten dat van hen het uiterste gevraagd wordt, tot de kans op een burn-out aan toe, om hun intensief zorgbehoeftige partners en familieleden bij te kunnen staan. Om voor hun dierbaren een nog enigszins menswaardige verzorging te kunnen borgen, in afwachting van ondersteuning door professionele zorg in een verpleeghuis. 

De huidige situatie is al schrijnend te noemen en met de beslissing van het kabinet om het aantal verpleeghuizen noodgedwongen niet meer uit te breiden vanwege structurele oplopende tekorten aan zorgmedewerkers, kan nu al voorspeld worden dat de situatie in de toekomst alleen maar erger zal worden. 

De hoop is bij de overheid gevestigd op innovatie om het tekort aan zorgpersoneel te kunnen compenseren. Het is maar de vraag of dat voldoende soelaas kan bieden en opvallend is dat experts in de ouderenzorg en minister Helder het woord innovatie ook met enige hoorbare wanhoop en twijfel in de stem bezigen. Wetende dat techniek bijvoorbeeld nimmer in staat zal zijn om een mens op menswaardige wijze te verschonen. Zoals bij patiënten met een ernstig incontinentie probleem. 

De data over de vergrijzing in Nederland spreekt voor zich. De samenleving zal ingrijpende keuzes moeten maken in de zorg van ouderen en het gegeven dat veel ouderen niet op hun kinderen of familieleden als mantelzorgers kunnen terugvallen als die geografisch niet in de buurt woonachtig zijn. Of het gewoon niet willen of kunnen.

Als gevolg van decennialang het accent dominant leggen op individualisering, in plaats van solidariteit als basis van onze samenleving, staat nu al vast dat we de komende decennia alle nadelen van die jarenlange individualisering zullen merken. De knop van egoïstisch, individualistisch denken en handelen zet je niet zomaar om. 

In arme landen kan iedere welvarende toerist zien en waarnemen hoe anders familie met elkaar omgaat als het gaat om het welzijn van familieleden. Waarbij vooral het respect in het omgaan van jongere generaties met ouderen opvallend is. 

In Nederland hebben we in 2022 met ouderen de situatie bereikt dat naarmate je als gepensioneerde ouder wordt en meer professionele zorg nodig hebt, je een weinig rooskleurig perspectief krijgt. Het accent ligt primair op zelfredzaamheid in eigen huis met mantelzorgers als ondersteuning. Professionele 24/7 zorg is voorbehouden aan de zwaarste categorie patiënten. Met een beetje pech kan je inmiddels zelfs als terminale patiënt op een wachtlijst geplaatst worden alvorens in een hospice waardig afscheid te kunnen nemen van het leven. 

cc-foto: International Vintage VW Meeting Morat / Murten