Hoe de Turkse regering weigert een brug tussen alevieten en soennieten te slaan

Sinds een aantal dagen kent Istanbul een derde brug over de Bosporus. Dat is goed nieuws in de zin dat het de druk op de andere twee bruggen zal verlichten. Wie daar ooit in de file heeft gestaan zal dat geheel begrijpen.

Een keerzijde is er ook. Milieuactivisten zijn in een rouwstemming over de bomen die moesten sneuvelen voor de naar de nieuwe brug leidende wegen. Daarnaast is er veel te doen geweest over de naam van het imposante bouwwerk.

Selim De brug werd vernoemd naar Yavuz Sultan Selim. ‘Yavuz’ laat zich vertalen als ‘gehard’. Selim I (1470-1520) was dan ook geen zachtaardige Sultan: hij liet duizenden alevieten doden. De naam van de brug is daarmee een klap in het gezicht van deze bevolkingsgroep, die met twintig procent de grootste religieuze minderheid van Turkije vormt.

Op de valreep stelde Özgür Özel, een parlementslid van de oppositievoerende Republikeinse Volkspartij (CHP), een paar weken geleden nog voor om de brug te vernoemen naar Pir Sultan Abdal, een alevitische dichter uit de vijftiende eeuw die veel invloed had op de Turkse cultuur.

Het mocht niet baten, want de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) liet deze kans lopen om een brug te slaan tussen alevieten en soennieten. Zo wordt de nieuwe brug het symbool van de polarisatie tussen bevolkingsgroepen onder de AKP die vooral de laatste jaren zorgwekkende vormen is aan gaan nemen.

Abdulhamid De AKP kan het niet laten om faciliteiten en bouwwerken naar massamoordenaars te vernoemen. Zo werd het militaire Gülhane ziekenhuis in Ankara onlangs vernoemd naar sultan Abdulhamid, die aan het einde van de negentiende eeuw duizenden Armeniërs liet doden. Zo kregen de Armeniërs in Turkije ook weer eens een klap in het gezicht toebedeeld.

Abdulhamid en Selim namen geen halve maatregelen namen tegen bevolkingsgroepen waar ze een probleem mee hadden. Er bestond echter ook een verschil tussen hen, want onder Selim groeide het Ottomaanse Rijk nadrukkelijk, terwijl daar onder Abdulhamid de aftakeling van begon.

Jarablus In opdracht van Selim viel een uit 80.000 man bestaand Ottomaans leger op 24 augustus 1516 de Syrische stad Aleppo aan. Op de dag af precies 500 jaar later vielen Turkse militairen met Operatie Eufraat Schild de Syrische stad Jarablus binnen.

We zullen het maar op toeval houden dat twee dagen later een naar Selim genoemde brug eveneens in Istanbul werd geopend. Moet wel, want er werd al jaren geleden tot die naam besloten.