Hoe digitale boosheid het publieke debat vergiftigt

Beide kampen reageren vanuit emotie. Vooral boosheid. En die emotie zoekt een uitweg.

Vannacht gooide een man in de VS molotovcocktails naar betogers van een pro-Israëlische demonstratie, terwijl hij anti-Joodse leuzen riep. Op de eerste plaats een drama in de VS als reactie op een humanitair drama in Palestina. Maar het effect van deze gebeurtenis is ook hier zichtbaar, voornamelijk in het publieke debat.

We voelen allemaal hoe verhit en gepolariseerd het gesprek is over het Israëlisch-Palestijnse conflict. De meeste mensen lijken zich inmiddels gepositioneerd te hebben in een van de twee kampen. Mijn ervaring is dat je die positie vaak deelt met de mensen in je directe omgeving. Onze samenleving wordt steeds individualistischer. Daardoor komen we in het dagelijks leven steeds minder in aanraking met meningen die haaks staan op de onze.

Toch is er nog een plek waar we wél rechtstreeks botsen met andere meningen en de mensen daarachter: sociale media. Niet via de mensen die we volgen, maar in de commentsecties van bijvoorbeeld nieuwsmedia. Neem het nieuwsbericht van de aanslag afgelopen nacht. De ene kant ziet hierin een bevestiging van het gevaar dat Israël bedreigt. De andere kant wijst op de scheve verhouding tussen media-aandacht voor onschuldige slachtoffers in Palestina en deze aanslag. Beide kampen reageren vanuit emotie. Vooral boosheid. En die emotie zoekt een uitweg.

De commentsectie onder het nieuwsbericht is de snelste manier: direct reageren, midden in de opwinding. In deze context soms sympathiserend met de dader, en niet de slachtoffers. Los van welk waardeoordeel dan ook: boze uitingen roepen – je raadt het al – boze emoties op bij mensen die er anders over denken. We staan tegenover elkaar, duwen elkaar weg, we draaien ons om en nemen die emotie mee terug naar onze directe omgeving. Zo sijpelt de digitale polarisatie onze fysieke leefwereld binnen.

Daarom heb ik een boodschap voor beide kampen: wees je bewust van het effect van je digitale woorden op het publieke debat – en van het feit dat je dat debat mede vormgeeft. Spreek je vooral uit tegen onrechtvaardigheid in Palestina. Maar het ene onrecht rechtvaardigt het andere niet. Door het menselijke aspect uit het oog te verliezen, vergiftigen we het publieke gesprek. En zo groeien we juist verder uit elkaar.