Hoe een oud-topman van Shell mij intimideert met bizarre beschuldigingen

“De identiteit van een filosoof als alter ego aannemen is een bewezen methode van Russische spionnen”, schreef een ex-vicepresident van Shell en de huidige chairman van het Institute for Integrated Economic Research over mij.

Als filosoof vraag ik me meteen af, wat betekent het om een alter ego van een filosoof aan te nemen? Ben ik dan een echte filosoof of iemand die alleen doet alsof door allerlei filosofische theorieën en observaties te maken? En wat is het verschil eigenlijk?

Maar dit soort filosofische beslommeringen werden al snel verstoord door de realiteit. Want na mij meerdere keren beschuldigd te hebben van dat ik voor Poetin werk, en dat ik “sinistere motieven heb”, tagte de ex-vicepresident van Shell de Algemene Inlichten en Veiligheidsdienst in zijn bericht.

Ook hier ervoer ik weer conflicterende gevoelens. Vroeger – en ik hoop dat ik mijzelf hiermee niet zwartmaak – had ik een boekje ‘Hoe word ik een spion?’, met allerlei methodes zoals geheime boodschappen schrijven met citroensap. Daarmee speelden mijn 10-jarige vriendjes en ik spionnetje. Blijkbaar had ik dus wel de ambitie in me om spion te worden, en als er iemand nu oprecht lijkt te denken dat ik dat ook ben kan ik niet ontkennen dat dit mijn ego streelt. Wellicht staat een grijze gleufhoed en een regenjas met opstaande kraag me toch niet zo slecht.

Hoe zou dit dan gegaan zijn, denk ik. Wellicht was dit boekje voor kinderen de eerste toenadering van Poetin. Na mijn spionnentraining werd mij opgedragen om het gymnasium te doen en een universitaire studie. Uren per dag las ik Hegel en Heidegger, met als doel mijn cover van filosoof zo goed mogelijk in te vullen. Want Poetin had voorzien dat het in 2024 vooral de filosofen zouden zijn die in de meest invloedrijke maatschappelijke positie zouden komen om de energietransitie te vertragen. Want dat is, volgens de ex-VP van Shell, mijn doel: door te polariseren probeer ik de energietransitie te vertragen die Shell en het IIER juist proberen te versnellen.

Maar ben ik dan een pseudo-wetenschapper, zoals hij beweert, want ik heb die studies toch wel gedaan en die artikelen wel geschreven?

En had Poetin in die tijd, de jaren ’80, dan contact met fossiele bedrijven zoals Shell en ExxonMobil? Het besef dat het verbranden van fossiele brandstoffen gevaarlijke klimaatverandering veroorzaakt leefde toen immers niet in de samenleving, en was voornamelijk in de fossiele industrie bekend. Zo deed Shell volgens DeSmog al vanaf 1981 onderzoek naar de impact van het verbranden van fossiele brandstoffen op klimaatverandering, maar begon de financiële risico’s hiervan pas in 1991 te melden aan aandeelhouders.

In het artikel van DeSmog staat ook de link naar de film die Shell toen maakte over klimaatverandering. Maar het is niet duidelijk hoeveel mensen deze film, die pas recent weer werd ontdekt, hebben gezien. Volgens DeSmog begon Shell pas 16 jaar na het zelf ontdekken van de impact van haar product op klimaatverandering aandeelhouders te waarschuwen.

De post waar deze olieman zijn complottheorieën op botvierde was er een waarin ik het artikel  ‘Shell sold millions of ‘phantom’ carbon credits’ uit de Financial Times postte. Eerdere berichten waar hij op reageerde met dreigingen tot aangiftes gingen over het onderzoek van de Amerikaanse Senaat naar Shell, BP, ExxonMobil en andere oliebedrijven over onder andere hun rol in het verspreiden van klimaatdesinformatie.

DeSmog is trouwens een luis in de pels voor Shell. Zo rapporteerden ze in 2022 nog dat Shell het publiek nog steeds “misleidt”, zoals zou blijken uit interne documenten. Vanuit die optiek was het mij ook niet helemaal duidelijk waarom Poetin mij eigenlijk nodig zou hebben voor het vertragen van de energietransitie.

Shell is van plan om ook na 2030 naar nieuwe bronnen te boren, wat recht ingaat tegen de adviezen van klimaatwetenschappers die met de dag verontrustender worden. Shell lijkt dus behoorlijk succesvol te zijn, weinig last te hebben van de klimaatwetenschap. Onlangs kon ik Shell’s aandeelhouders nog feliciteren met een winstgevend jaar. Het blijkt dat het veel beter voor de portemonnee van de aandeelhouders is om het budget voor marketing te vergroten en dat voor daadwerkelijk groene energie te verkleinen.

Maar goed, terug naar mijn “false flag” operatie en mijn “sinistere motieven” die de ex-VP van Shell mij toedicht. Hij bracht me enigszins aan het twijfelen, en niet omdat ik er daadwerkelijk in geloof maar omdat hij me betichtte van het verspreiden van fake news. Voor zover ik weet rapporteer ik als existentieel journalist voornamelijk kritisch vanuit de berichtgeving in de media, en probeer ik de boodschap van klimaatwetenschap en andere relevante wetenschapsgebieden zo goed mogelijk te vertolken. Maar als een expert op het gebied van fake news en desinformatie zo’n uitspraak doet, moet ik dit misschien serieuzer overwegen.

Dat Shell expert is op het gebied van desinformatie ontkent niemand, zelfs Shell zelf niet. Ze zullen meteen benadrukken dat Shell slechts een korte tijd klimaatdesinformatie verspreidde. Wat precies daarmee bedoeld wordt, snap ik niet. Doelt men op het negen jaar lang financieren van klimaatontkenner Frits Böttcher? Of hun deelname aan de Global Climate Coalition die in 1989 door de fossiele industrie werd opgericht om twijfel te zaaien over klimaatwetenschap, en waar Shell pas in 1997 onder druk van eigen werknemers lidmaatschap aan opzegde? Of doelen ze op de vele ex-Shell werknemers die nu vocale klimaatontkenners zijn, zoals Guus Berkhout die de klimaatdesinformatie organisatie Clintel oprichtte? Dat Shell dus weet wat desinformatie is ontkent niemand. Toch wil ik niet geloven dat alle klimaatwetenschappers waar ik mee spreek in een wereldwijd complot zitten en dat we met zijn allen desinformatie aan het verspreiden zijn. Voor je het weet word ik een complotdenker die bij de minste of geringste kritiek de AIVD inlicht dat we hier te maken hebben met een Russische spion.

Hoe dan ook, vanuit mijn alter ego als filosoof is dit een interessante situatie. Eerder had ik al te maken met een inperking van academische vrijheid die me deed overwegen om te stoppen met schrijven voor dit platform. Ad hominems van klimaatontkennende complotdenkers ben ik ook gewend, dit is namelijk een structureel onderdeel van hun strategie. Maar in vergelijking met wat niet-cisgender-witte-mannen die zich uitspreken voor klimaatwetenschap allemaal over zich heen krijgen valt dit in het niet. En dan ben ik niet eens een klimaatactivist, die de wereldwijde criminalisering van vreedzaam protest voor hun kiezen krijgen. Dit is dus een nieuwe situatie voor mij, want niet eerder heeft iemand zo publiekelijk aan mijn intenties getwijfeld en me zelfs impliciet bij de AIVD ‘aangegeven’ voor hoogverraad.

Toch gaat het niet om mij, want ik denk dat de ex-VP van Shell mijn invloed hogelijk overschat. Dat de fossiele industrie gebruikmaakt van rechtszaken en aangiftes om kritische geluiden te smoren is helder. Maar hier is iemand die complottheorieën bezigt en een academicus op een professioneel netwerk als LinkedIn van de meest vreselijke zaken beticht. Nu er steeds meer documenten naar boven komen die laten zien wat de rol van de fossiele industrie in klimaatobstructie en het verspreiden van klimaatdesinformatie daadwerkelijk was, vrees ik dat dit vaker voorkomt en vaker voor zal komen.

Wat gebeurt er op het moment dat een chairman van een invloedrijk economisch onderzoeksinstituut, die hoog in de boom bij Shell zat, een academicus die een artikel uit de Financial Times op LinkedIn deelt, ongegrond ervan beticht een spion voor Poetin te zijn? Wat zegt dit over academische en journalistieke vrijheid? Is dit slechts een manier om u en anderen die dit lezen te laten weten dat je maar beter geen kritiek op Shell kunt hebben?

Dit zijn serieuze vragen, maar het grootste effect dat de poging van intimidatie en laster van deze man op mij heeft is dat ik steeds nieuwsgieriger word naar waarom dit allemaal zo gevoelig ligt. Wat zal er de komende maanden en jaren nog meer over de fossiele industrie boven water komen?