Ieder1: waarom we niet afzijdig moeten blijven

Komende zondag gaan in Amsterdam duizenden mensen de straat op om een geluid te laten horen tegen de politiek van verdeel en heers. Binnen het huidige racistische klimaat doet links er goed aan zich hierbij aan te sluiten, maar niet zonder antiracisme ook concreet te maken.

Afgelopen week raakte acteur Nasrdin Dchar een snaar met zijn emotionele betoog tijdens De Wereld Draait Door. Zo zei hij: “Ik ben van Marokkaanse afkomst, maar van Nederlandse toekomst… Voor Nederland wil ik schrijven. Geen alternatief script, maar hét script. Het verhaal waarbij iedereen een rol heeft. Geen bijrollen, geen hoofdrollen, geen figuranten.”

De oproep voor de ‘parade’ is erg algemeen, maar binnen het huidige racistische klimaat is de boodschap van Ieder1 een verademing. Afgelopen week nog werd in een discussie tussen CDA’er Buma en Wilders ook duidelijk hoe die laatste ‘vrijheid’ definieert. Om zijn politieke programma van ‘totale de-islamisering’ in de praktijk te brengen, wil hij de politie op moskeeën afsturen en bij mensen thuis korans confisqueren.

Hypocrisie Deze radicalisering van Wilders is niet los te zien van de manier waarop zijn racistische en islamofobe ideeën zijn omarmd door andere partijen. Het is daarom pijnlijk dat Ieder1 de burgemeesters van Amsterdam, Den Haag en Rotterdam heeft gevraagd op te roepen tot deelname van de parade van komende zondag.

Dezelfde burgemeester die vorig jaar nog tegen critici van islamofobe vodjes als Charlie Hebdo zei dat ze moesten oprotten, stelt nu dat ‘Nederland van iedereen is’. Volgens Aboutaleb kunnen ‘we in Nederland niet genoeg doen om de saamhorigheid te vergroten’. Hij kan beter in de spiegel kijken.

In een sterk staaltje ‘city-marketing’ stelde burgemeester Van der Laan in een oproep voor de parade ‘dat de stad een mozaïek is’. Maar in het ‘mozaïek’ van Amsterdam is geen plaats voor anti-Zwarte Piet activisten of ongedocumenteerde vluchtelingen. Terwijl ‘de wereld openligt’ voor de ‘180 nationaliteiten in Amsterdam’, blijft de stad voor deze vluchtelingen hermetisch gesloten.

Als klap op de vuurpijl was er vandaag de oproep van de burgemeester van Den Haag. Dat is dezelfde man die dodende agenten de hand boven het hoofd houdt, activisten hun demonstratierecht ontneemt en eigenhandig in de raad het invoeren van stopformulieren tegen etnisch profileren blokkeerde.

Linkse kritiek Gezien het erg algemene vertrekpunt en de problematische campagne is er vanuit links terechte kritiek op de parade. Seada Nourhussen schreef na afloop van een strijdbare BlackLivesMatter-demonstratie in Trouw:

“Voor verandering moet je zaken blootleggen, niet bedekken onder een deken. Hoe positief die ook is. Verandering is geen feestje, je eist haar op. Met luide stem en opgeheven vuist.”

Zelf schreven we eerder:

“Wie verzet tegen racisme afdoet als ‘negatief’ en ‘beledigend’ helpt om racisme in stand te houden. Immers, ‘Wie neutraal blijft in situaties van onrecht kiest de kant van de onderdrukker, zoals Desmond Tutu ooit zei.”

Theatermaakster Anousha Nzume doet niet mee. Een dag na de rechtszaak tegen anti-Zwarte Piet activist Jerry Afriyie schreef ze op Facebook:

“Wat pijn doet in de IEDER1 campagne is die ‘geen-zin-in-negatief-gedoe-sfeer’. Alsof het ervaren van maatschappelijke ongelijkheid en racisme een keuze is. Daarnaast ben ik teleurgesteld in het totale gebrek aan concrete steun voor onze activisten. De voorhoede die met gevaar voor eigen welzijn de paden heeft gebaand voor ‘gezellige parades’ en ‘concerten met kraampjes’. Dagelijks zijn er mensen keihard bezig achter de schermen die niet op tv komen.”

Meedoen Dat is stuk voor stuk belangrijke kritiek. Maar de vraag is wat antiracisme-activisten – behalve een vrije zondag – ermee winnen door weg te blijven. We zijn de afgelopen jaren vaak de straat op gegaan tegen racisme, van acties tegen politiegeweld, Zwarte Piet en Pegida tot ‘Vluchtelingen welkom’-demonstraties. Vaak met een paar honderd mensen en soms met een paar duizend. Samen met deze activisten willen we met de Internationale Socialisten een militante antiracistische beweging opbouwen.

Maar hierbij hebben linkse en antiracisme-activisten niet de luxe om zich afzijdig te houden van de parade van Ieder1. De mars zal duizenden mensen trekken die bezorgd zijn over het racistische klimaat in Nederland. Zij zijn op zoek naar antwoorden en een perspectief om meer te kunnen doen. Het (voorlopig) eenmalige moment van Nasrdin en co. gaat dit perspectief niet bieden. Door ons aan te sluiten bij de parade van Ieder1 kunnen we met die mensen in gesprek raken over wat er nodig is in Nederland.

Hierbij moeten we zelf de boodschap van Ieder1 concreet maken. Wij hopen zondag met zoveel mogelijk anti-Wilders activisten, vluchtelingen van Wij Zijn Hier, anti-Zwarte Piet activisten een eensgezind, luid en duidelijk antiracistisch geluid te laten horen.