Ramadan, loempia's en Hollands ontbijt

Het weekend voor ramadan is het vaak druk bij ons thuis. De vrouwen van de buurt druppelen langzaam binnen en beginnen aan twee dagen vol voorbereidingen. Er worden verschillende deeggerechten gemaakt. Honderden aubergines, paprika’s en wijnbladeren worden gevuld. Liters thee worden gedronken, pakken sigaretten opgerookt en roddels uitgewisseld. Het zijn de laatste dagen voordat de traditionele maand van vasten begint.

Naast het vullen van wijnbladeren worden er ook plakjes deeg gevuld met een oosterse mix. Loempia’s. In mijn jeugd heb ik minimaal duizend loempia’s gerold met mijn moeder. Mijn moeder heeft ze in de jaren negentig leren rollen en is tegenwoordig een strenge docent. Mijn toekomstige schoonmoeder zal mij er namelijk op afrekenen. De loempia’s mogen niet te kort zijn, maar ook niet te lang. Ze moeten goed gevuld zijn en goed dichtgerold. Ook het bakken van de loempia’s is een vak apart. Ze mogen niet ontploffen of er zompig uitgehaald worden. Mijn moeder is een kenner in het maken van loempia’s.

Vasten in Turkije Afgelopen jaar hebben wij voor het eerst gevast in Turkije. Ook hier waren vrouwen veel aubergines, paprika’s en wijnbladeren aan het vullen. Alleen één element van onze traditie miste ik. De loempia’s. De vrouwen in Turkije hebben geen idee wat loempia’s zijn. Iets wat zo vanzelfsprekend is bij ramadan voor ons, is iets geheel nieuws voor onze familieleden in Turkije. “Waarom eten jullie eggrolls ? Volgens mij eten Indonesiërs dat”, vroeg een nicht die wat meer kennis had over de wereldkeuken. Mijn moeder vond het een eigenaardige vraag. “Dat is gewoon ooit begonnen en sindsdien eten wij het allemaal.” Het is ook iets eigenaardigs. Hoe is het toch zover gekomen dat zowel Turkse als Marokkaanse vrouwen de loempia hebben geaccepteerd als een oké gerecht om te implementeren in ons cultuur?

Integratie De integratie is mislukt, hoor ik mensen steeds vaker zeggen. Ik begrijp deze mensen niet. Wanneer kan je spreken van gelukte integratie? De criteria voor integratie is voor elk individu anders en lijkt te correleren met de lengte van hun lont. Hoe korter het lontje, hoe eerder iemand wordt teruggestuurd naar zijn eigen land. Integratie is subjectief en het heeft meerdere tinten. Ook witte Nederlanders hebben moeite met integreren, maar daar wordt niet vaak over gesproken. Ik bekijk het liefst de positieve kanten van integratie. De kanten die wel goed werken. Zoals de dagen voor de grote zomervakantie naar Turkije. Mijn moeder propte altijd een koffer vol Nutella, pindakaas, drop, muesli en jong belegen kaas. Waarom? Wij wilden normaal ontbijten in Turkije. Normaal ontbijten voor ons is volkoren brood met een plak kaas en een glas melk. Het is een bord muesli. Niemand heeft ons gedwongen zo te ontbijten. Wij hoefden ons niet in te vechten om haring of drop lekker te vinden. Dat is gewoon ooit begonnen en sindsdien eten wij het allemaal.

Waar anderen islamisering zien, zie ik integratie en waar anderen uitbreiding zien van de vrijheid van meningsuiting zie ik xenofobie. Ik zie juist veel integratie om mij heen. Ik zie supermarkten met ramadanvoordeel. Ik zie Henk en Ingrid kebab eten in Meram en moslims hun iftar verbreken in Spang Makandra. Ik zie integratie bij de fietsers op centraal station. Bedekt of onbedekt. Gelovig of niet. Iedereen fietst en iedereen is boos op toeristen. En ik zie integratie in de groep allochtonen die het minst lijken te integreren. De Turkse en Marokkaanse moeders van de tweede generatie. Hun volledige acceptatie van de loempia laat zien dat integratie ook iets natuurlijks is. Waarschijnlijk ben ik op dit moment optimistischer dan de meeste bi-culturele Nederlanders van mijn leeftijd. De motivatie om de integratie-koe weer uit de sloot te halen is moeilijk te vinden. Toch ben ik van mening dat juist deze generatie het moet doen.

Wel of geen Nederlander Als je aan mijn moeder vraagt of ze een Nederlander is, dan zal ze jou een negatief antwoord geven. Net zoals de moeder van Robert Vuijsje, die al meer dan 40 jaar in Amsterdam woont, maar zichzelf een Amerikaan voelt. Mijn moeder is een Turkse vrouw die al meer dan 26 jaar in Nederland woont. Ik accepteer dit en zou dit niet willen veranderen. Het feit dat ze weigert zich een Nederlander te noemen, betekent niet dat ze niet is geïntegreerd. Ze kan prima Nederlands en vindt niks fijner dan Smaken Verschillen kijken met een zak drop op haar schoot. En haar loempia’s zijn lekkerder dan van de Indo om de hoek. We zouden eindeloos kunnen discussiëren over definities. Het etiket allochtoon veranderen in Nieuwe Nederlander. Wat maakt het uit? Ons gedrag en het debat zullen er niet door veranderen. Wat wij nodig hebben is een andere houding tegenover integratie. Tegenwoordig scharen wij alle meningen en beledigingen onder “vrijheid van meningsuiting”. Laten we dat ook met integratie doen. Het feit dat ik dit schrijf is integratie. Ali B is integratie. Mijn moeders loempia’s zijn integratie. Jullie zijn welkom om ze bij de iftar een keer te komen proeven.