Internationaal Gerechtshof buigt zich over kwalijke rol vervuilende landen in klimaatcrisis

Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag spreekt zich woensdag voor het eerst uit over de verantwoordelijkheid van landen voor hun rol in de klimaatcrisis. De zaak werd aangespannen door Vanuatu, een kleine eilandstaat in de Stille Oceaan die dagelijks de gevolgen van de klimaatcrisis ondervindt zonder er zelf aan bij te dragen. Het hoogste juridische orgaan van de VN moet adviseren over twee cruciale vragen: welke verplichtingen hebben landen om andere staten en toekomstige generaties te beschermen tegen klimaatverandering, en wat zijn de juridische gevolgen als landen te weinig actie ondernemen?

Voor kwetsbare eilandstaten zoals Vanuatu gaat het om hun voortbestaan. Door stijgende zeespiegels, erosie en extreme weersomstandigheden dreigen veel van de 83 eilandjes van Vanuatu volledig onder water te verdwijnen. Ondanks dat het land slechts 320.000 inwoners heeft en nauwelijks bijdraagt aan de uitstoot, wil het dat rijke vervuilende landen verantwoordelijkheid nemen voor hun historische rol in de klimaatcrisis.

Hoewel het advies niet bindend is, verwachten experts dat de uitspraak zal leiden tot nieuwe wetten en rechtszaken wereldwijd. Als het hof oordeelt dat onvoldoende klimaatactie een schending van mensenrechten is, kunnen landen gedwongen worden hun uitstoot te stoppen en mogelijk herstelbetalingen te doen. Burgers die hun regering via de rechter willen aanspreken op klimaatbeleid, krijgen dan een sterker juridisch wapen in handen.