Ook Facebook, Google en andere internetreuzen moeten belasting betalen

Nederland loopt honderden miljoenen aan belastinginkomsten mis, Europa vele miljarden. Het is een gevolg van onmacht tegenover internetgiganten als Facebook en Google, door een gedateerd stelsel van winstbelasting. Mark Rutte en de zijnen in het nieuwe kabinet hoeven hiervoor geen visie te hebben. Er liggen al concrete voorstellen. Er moet alleen gekozen worden.

Tien Europese landen hebben zich deze maand al verenigd achter een plan om internetgiganten dáár te belasten waar ze hun winst maken. Jeroen Dijsselbloem heeft als demissionair minister geen positie kunnen innemen, maar er terecht op gewezen dat het niet lang meer vol te houden is dat belastingen alleen een zelfstandige zaak voor Nederland zijn.

Het plan past in een bredere aanpak van maatregelen sinds de crisis en sinds de onthullingen door klokkenluiders als Luxleak en Panama-papers. Zo heeft de Eurocommissaris voor mededinging aan Ierland een naheffing opgelegd voor Apple van 13 miljard euro vanwege misgelopen belastinginkomsten. En onder Nederlands voorzitterschap zijn er internationale afspraken tegen belastingontwijking vastgelegd.

Fundamenteler nog is een voorstel voor een Europese winstbelastingsgrondslag. Hierdoor kan een multinationaal bedrijf niet meer schuiven met winsten tussen vestigingen in verschillende EU-landen, om zo de belastbare basis te verkleinen. De zogenaamde profit shifting, het balletje-balletje onder fiscalisten, wordt daarmee weggenomen. De grondslag wordt voor heel Europa op dezelfde manier berekend.

Deze hervorming van de winstbelasting is fundamenteel en noodzakelijk, maar is nog niet voldoende. Want hoe zit het wanneer een bedrijf geen enkele fysieke locatie heeft in een land, omdat het slechts digitale diensten aanbiedt? Tot nu toe valt de blauwe brief op de mat van het land waar het hoofdkantoor is: Google krijgt post in Ierland en Amazon in Luxemburg bijvoorbeeld. Activiteiten in landen waar deze bedrijven geen hoofdkantoren hebben, blijven onzichtbaar voor belastingdiensten. Daardoor betalen Google en Facebook, bedrijven met een miljardenomzet, een paar promille (tiende procenten) aan winstbelasting.

De PvdA in het Europees Parlement heeft berekend dat tussen 2013 en 2015 Europese schatkisten zeker vijf miljard euro verloren door de ‘onzichtbaarheid’ van Google en Facebook. Voor Nederland is dit bedrag naar schatting 250 miljoen. Als we alle internetbedrijven kunnen belasten tegen het tarief dat ook de kleine winkelier moet betalen, kunnen we de belastingdruk veel evenwichtiger gaan verdelen. Een flinke opsteker voor de belastingbetaler, sociale rechtvaardigheid en eerlijke concurrentie.

Frankrijk en Duitsland maar ook Spanje en Oostenrijk begrijpen dit, en hebben een gezamenlijke verklaring gesteund om de techgiganten eindelijk om een eerlijke bijdrage te vragen. Dwarsliggers zijn er ook: zo heeft Ierland de afgelopen jaren actief gehengeld naar hoofdkantoren van deze bedrijven. Maar uiteindelijk moeten ook de dwarsliggers inzien dat de miljoenen die zij opstrijken niet opwegen tegen de miljarden die anderen mislopen.

Laat Nederland geen dwarsligger zijn. Er zullen politieke partijen zijn die nationale soevereiniteit roepen. Maar hoe soeverein is een land als het geen greep heeft op grote bedrijven en als internetgiganten zo ongeveer zelf kunnen bepalen hoeveel belasting ze betalen?

De Europese Commissie, het Europees Parlement en een brede coalitie van lidstaten werken intussen door aan hervormingen. In het huidige systeem gaat dat nooit lukken: de mazen zijn groter dan de prooi. Een moderne standaard voor Europese winstbelasting is daarom nodig.

Die voorstellen liggen er nu. We vragen het nieuwe kabinet dus niet om een vergezicht te schetsen. We vragen Nederland ook niet te tekenen bij het kruisje. Het enige wat we vragen is dat Nederland de uitnodiging van de andere landen aanneemt, en constructief meedenkt over hoe het stelsel voor winstbelasting eerlijker kan, en hoe we de honderden miljoenen die we nu mislopen kunnen terughalen. Zelfs als je vies bent van visie, moet dat niet teveel gevraagd zijn.

Paul Tang, Europarlementariër PvdA Henk Nijboer, Tweede Kamer PvdA