Isoleer monumenten niet en compenseer de gebruikers voor de extra energiekosten

Leven is kiezen: voor de integriteit van het gebouw of voor schone energie

“We” moeten allemaal van het gas af en een dak met zonnepanelen erop is een goed dak. Dat is zo’n beetje het algemene uitgangspunt als het gaat om de rol van de burger bij de energietransitie. Je krijgt er meestal ook bij te horen dat het nu geldt “onze” verantwoordelijkheid te nemen. Ja, jij ook kleine mens op je hele kleine stukje aarde.

Er bestaat een uitzondering op deze regel. In monumentenland woedt daar een hele discussie over. Panelen op het dak ontsieren het monument en ontnemen het een deel van zijn bijzondere status, want in de gouden eeuw deden ze niet aan zonne-energie. Ook niet aan dubbele glazen trouwens. Daar zijn sponningen voor nodig die een onhistorisch element vormen in een oud gebouw. Daarom zien bewoners van monumenten hun aanvraag om dubbel glas te mogen aanbrengen of zonnepanelen maar al te vaak geweigerd. Het hangt een beetje van de gemeente af hoe ver men daarin gaat. En in hoeverre men zich verliest in regelneverij dan wel in meedenken.

Over één ding zijn de meeste beoordelaars het eens: zonnepanelen mogen van buiten niet zichtbaar zijn. Anders gaat het hele monumentale effect verloren. “Of ze moeten er uit zien als historisch verantwoorde dakpannen” zeggen meer vrijzinnige denkers op dit gebied.

Aan dit alles wordt veel intellectuele energie verspild. Dat komt omdat de betrokkenen iets willen dat de Engelsen noemen to eat the cake and have it. Leven is kiezen. Als we van oude panden de monumentale status zo belangrijk vinden, dan moeten wij er niet aan gaan kloten met dubbele beglazing en zonnepanelen. Dan is de historische status die telt. En daar moet je dan als land en samenleving maar een heel klein beetje extra uitstoot voor over hebben. Je kunt immers geen twee heren dienen, die van de geschiedenis én van het milieu.

In een rechtsstaat laat je dan de bewoners en de gebruikers van monumenten niet in de kou zitten. Zij moeten veel extra stookkosten maken. Een alternatief hebben ze niet want dat zou de monumentale status van hun pand aantasten. Het ligt dan voor de hand dat zij gecompenseerd worden voor het offer dat zij steeds weer brengen. De passanten kunnen immers genieten van het historisch schoon dat zij in stand houden. Gebruikers van monumenten zouden een jaarlijkse vergoeding moeten ontvangen bijvoorbeeld gebaseerd op de werkelijke stookkosten min wat een goed geïsoleerd gebouw met groene energie van gelijke omvang voor een rekening zou opleveren.

Dat is eerlijk. Dan is er daadwerkelijk een keuze gemaakt. Dan zijn de consequenties eerlijk verdeeld.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin ook al is de laatste put nu dicht. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: hoe oorlogen beginnen