Waarom denken mannen dat ze weg kunnen komen met het versturen van dickpics?

In haar NRC-column ‘ Te koop lopen met je geslachtsdeel is een vorm van zelfoverschatting ‘ schrijft Mariska Kret dat het voor de man vanuit evolutionair perspectief gunstig is om zoveel mogelijk en bij zoveel mogelijk verschillende vrouwen nakomelingen te maken. Die stelling betwijfel ik omdat het een antropomorfistisch argument is, dat ik herken omdat ik ook de romantische neiging heb om menselijk gedrag op dieren te projecteren. Mensapen als de bonobo’s zijn veelcopuleerders en net als bij mensen zijn hun seksuele handelingen niet louter gericht op voortplanting. Soloseks, anale seks, orale seks, en wederzijdse genitale aanrakingen zonder copulatie brengen geen nakomelingen voort en dragen niet bij aan de voortplanting.

Ook trek ik haar argument in twijfel dat mannen bij zo veel mogelijk vrouwen moeten zorgen voor nakomelingen. Laten we daarbij vogels eens als evolutionair uitgangspunt nemen. Vogelinnen zijn net als ik selectief in hun keuze voor een man. Ze willen een vogelman die de mooiste liederen voor hen zingt en bereid is om in zijn hofmakerij te investeren. Hoe meer aandacht hij besteedt aan de verleidingskunst, des te meer zij zich tot hem aangetrokken voelt. De mate waarin hij investeert in zijn hofmakerij weerspiegelt immers zijn bereidheid om zich aan de opvoeding van hun nageslacht te wijden. Vogelkuikens hebben altijd twee ouders nodig, omdat de een voor voedsel moet zorgen terwijl de ander het nest bewaakt.

Dat romantici en dichters zoals ik zich schuldig maken aan interpretatiebias en antropomorfisme ligt in de lijn der verwachting, maar een hoogleraar psychologie zou beter moeten weten. Want zoals ik ook al aantoonde in de bovenstaande uitgangspunten, kiezen we bij projectie van menselijk gedrag op dieren altijd voor voorbeelden die ons goed uitkomen voor ons narratief. Dat vrouwelijke chimpansees infanticide plegen door de baby’s van soortgenoten te vermoorden, wordt vrijwel nooit als argument gebruikt, net zo min als de genocidale neigingen van de chimpanseeman – maar als je de evolutietheorie aanhaalt om een mensspecifiek verschijnsel als de dickpic te verklaren, moet je naar meer voorbeelden willen kijken dan alleen diegene die je goed uitkomen. Maar vooral moet je je afvragen of je voor het beantwoorden van de vraag waarom mannen fallusfoto’s sturen wel bij de biologie en diermodellen moet zijn. Kort antwoord: nee.

Het zou waardevoller zijn wanneer wetenschappers op dit vlak meer mensspecifiek onderzoek doen. Onderzoek eens of mannen die potloodplaatjes versturen impulsief zijn en weinig seksuele controle hebben. Kijk eens naar hoe deze mannen zich in hun sociale omgeving gedragen en welke invloed dat heeft op hun seksuele gedrag. Zien zij vrouwen bijvoorbeeld slechts als objecten waar ze geen rekening mee hoeven te houden? Mogelijk kunnen de uitkomsten van zo’n onderzoek naar seksueel (wan)gedrag een bijdrage leveren aan het veroordelen van daders van seksueel misbruik. En misschien zelfs helpen bij het onderling aanspreken op seksueel wangedrag. Kret stelt weliswaar dat wij als mensen geen penisplaatjes moeten accepteren omdat de chimpanseeman ook graag zijn penis laat zien, maar met dat argument stelt ze impliciet ook dat we mannen hun gedrag toch niet helemaal kunnen aanrekenen. Het is immers hun instinct, hoe kunnen ze daarvoor verantwoordelijk worden gehouden?

Maar vrouwen hebben toch ook hun instinct? Toch lees je nooit over vrouwen die vulvaplaatjes met gezwollen clitorissen aan hun collega’s sturen. Weet iemand daar een evolutionaire tegenhanger in de dierenwereld van? Eenmaal, andermaal… Niemand? Waaraan ligt het dat vrouwen niet hun vulva trots in het gezicht van een nietsvermoedende ontvanger duwen? Mij lijkt het dat het antwoord niet ligt in naarstig zoeken naar antropomorfistische verklaringen. Mij lijkt het tijd dat we kijken naar de man in de menselijke samenleving, en dat we de verantwoordelijkheid voor mannelijk wangedrag bij de plegers leggen. De vraag moet niet zijn waarom mannen ongewenst dickpics versturen, maar waarom ze denken dat ze ermee wegkomen.