Je suis Paty, je suis Charlie Hebdo

De jihadistische aanslag op de Franse leraar Samuel Paty is gruwelijk. Duizenden, duizenden Fransen gingen daarna de straat op uit eerbetoon voor de menslievende Paty. Voor vrijheid, gelijkheid en broederschap. Nooit mogen het vrije woord en vrijheid van onderwijs wijken voor terreur, haat en angst voor de ander. Maar er is wel werk aan de winkel.

Leraren zoals Paty zijn de sleutel tot meer vrijheid, gelijkheid en broederschap. Het tonen van cartoons van de profeet Mohammed kan een prima manier zijn om het gesprek aan te gaan over wat vrijheid, religie en gelijkheid betekent. Over smaak valt te twisten, zo ook over de cartoons van de profeet Mohammed. Daarover mag je van mening verschillen, debatteren, zolang je elkaar niet verkettert. Je mag veel, je hoeft niet alles.

Zodra gedachten worden onderdrukt, ontstaat ruimte voor vervreemding, verwijdering en mogelijk radicalisering. Het is wrang dat Paty die zijn leerlingen dit probeerde te leren, het met zijn leven heeft moeten bekopen. Vrijheid is niet iets abstracts. We hebben veel te verliezen. Velen leven in onvrijheid. Of gunnen de ander niet de vrijheid die zij voor zichzelf wel opeisen.

Hoe onvoorstelbaar ook, er zijn mensen die – zich beroepend op een religie in dit geval – menen de ander te mogen afslachten. Hoe mensen radicaliseren en tot zulke gruweldaden komen is een complex geheel. Persoonlijke, politieke en internationale ontwikkelingen kunnen daarbij een rol spelen. We moeten alles doen om dit te voorkomen. Alles. Maar nooit mogen we wijken voor terreur, of misdaden van individuen gebruiken voor haat tegen groepen.

Wie vrijheid wil, moet dat op de eerste plaats ook de ander gunnen. We zijn pas vrij als eenieder van ons vrij is. Vrijheid van meningsuiting betekent ook dat afwijkende meningen de ruimte krijgen in het publieke debat. Haat, uitsluiting en geweld, gericht tegen individuen of bevolkingsgroepen, van wie dan ook, met welke achtergrond dan ook, moeten worden bestreden. Meer vrijheid, gelijkheid en broederschap, niet minder, is het beste antwoord daarop.

Ongelijkheid is een groeiende bron van onvrijheid, nationaal en internationaal. Armoede, uitsluiting en onzekerheid, is gif in handen van individuen en organisaties die haat en uitsluiting prediken. De permanente oorlog, ook wel oorlog tegen terreur genoemd, werkt averechts, voedt het terrorisme. Die zal moeten worden beëindigd. Misschien nog wel het moeilijkste is dat we vrijheid samen moeten maken, voor jezelf, de ander, voor eenieder van ons. Pas dan kunnen we echt vrij zijn.

Ik geloof er ten diepste in dat dat mogelijk is. Door pal te staan. Pal voor vrijheid van meningsuiting, voor gelijkheid en broederschap. Cartoonisten, leraren en journalisten verdienen alle steun en bescherming.

#JesuisPaty #JesuisCharlieHebdo