Jouw westerse blik zit gevangen in het verleden, Ronald

Met jouw stuk in De Telegraaf wek je de indruk dat solidariteit met Israël een vanzelfsprekend uitgangspunt voor links zou moeten zijn. Maar wat ooit als progressief werd gezien, roept vandaag fundamentele vragen op over macht, onderdrukking en selectieve moraal. In plaats van stil te staan bij de realiteit van nu, grijp jij terug op een tijdsbeeld dat niet alleen achterhaald is, maar ook blind bleef voor het onrecht dat anderen is aangedaan.

Toen ik je stuk begon te lezen, moest ik denken aan een tijd waarin solidariteit en het gevecht tegen onrecht de kern vormden van wat links betekende. Jij herinnert ons eraan dat links ooit vriendschap sloot met Israël, vanuit idealen van gelijkheid, vooruitgang en democratie. Ik begrijp waar die redenering vandaan komt, maar zelfs in die context was de steun aan Israël al selectief en blind voor het onrecht dat ermee gepaard ging.

Wie serieus kijkt naar het ontstaan van de staat Israël in 1948, ziet geen zuivere daad van compassie vanuit het “mondiale noorden”. Die “gunst” aan het Joodse volk waar jij het over hebt, kwam voort uit een Europese schuldreflex na eeuwen antisemitisme. Een antisemitisme dat, laten we eerlijk zijn, diepgeworteld is in onze eigen westerse, christelijke cultuur. Niet in de Arabische wereld. Niet in de islam. Maar in het hart van Europa.

En toch werd Palestina niet alleen in de naam van die schuldbeladen ereschuld onderverdeeld zonder instemming van haar bevolking. De koloniale logica, waarin grenzen worden getrokken zonder oog voor de mensen die er wonen, bleef leidend. Links én rechts hebben zich daar niet tegen verzet. Ook niet toen duidelijk werd dat de Palestijnen die prijs zouden betalen voor de Europese gruweldaden van de twintigste eeuw. Wat jij een “klein hoekje in het Midden-Oosten” noemt, is voor miljoenen Palestijnen al generaties lang een ontheemd bestaan.

Ronald, jij schrijft dat links “capituleert” in haar kritiek op Israël. Maar is het niet zo dat het simpelweg lastiger is geworden om nog weg te kijken? Dat er een nieuwe generatie is opgestaan die weigert te geloven dat het beschermen van het ene volk, het geweld tegen een ander volk rechtvaardigt? Zie je dat deze generatie zich niet laat chanteren door de valse keuze tussen antisemitisme en medemenselijkheid?

We dragen allemaal ideeën met ons mee die we diep in onszelf begraven houden. Soms zijn die gedachten zo donker, zo vijandig, dat we ons ervoor schamen. En in tijden van crisis, angst of moreel zelfrechtvaardiging, drijven ze naar de oppervlakte. Dan wordt het verleidelijk om onszelf superieur te wanen, om anderen te ontmenselijken. Om mee te deinen op retoriek die anderen tot minder dan mens verklaart, zoals we recent Israëlische ministers zelfs over “dieren” hebben horen spreken. In dat licht begrijp ik waarom jij teruggrijpt naar het onderbuikgevoel van 47 jaar geleden. Maar tijden veranderen.

Het narratief is aan het schuiven, Ronald. En dat voel jij tot in je haarvaten. Deze shift is niet terug te draaien. Ook niet als je de aandacht verlegt naar de islam. Een afleidingsmanoeuvre dat lang genoeg heeft standgehouden, maar dat tijdperk is voorbij. We staan op een kruispunt. Net als na de Tweede Wereldoorlog. Toen de wereld besloot: “Nooit meer.”

De vraag is: wat betekent “Nooit meer” vandaag? Betekent het het beschermen van democratie en mensenrechten, maar alleen voor een select gezelschap? Of betekent het een universele strijd tegen onrecht, ook als dat ongemakkelijke waarheden blootlegt over ‘onze’ bondgenoten?

Links kan zich laten meesleuren in jouw nostalgie, en opnieuw aan de verkeerde kant van de geschiedenis belanden. Of het kan kiezen voor waardegedreven politiek. Het kan de telefoon pakken, de trotse, linkse, islamitische politicus Ahmed Aboutaleb bellen, en vragen hoe we in deze nieuwe wereld tot nieuwe ideeën kunnen komen en trouw blijven aan onze idealen van rechtvaardigheid, gelijkheid en solidariteit voor iedereen.

Dat is geen makkelijke weg. Maar het is wel de juiste.