‘Judenhelfer’ zijn nu ook crimineel, vindt een Kamermeerderheid

Waar moeten we nog op hopen?

“Verboten für Juden und Judenhelfer” De expositie van ‘De ondergedoken camera’ in het Amsterdamse fotomuseum Foam telt meerdere schokkende foto’s. Maar dit gefotografeerde bordje in de Amsterdamse Nieuwmarktbuurt tijdens de bezetting is wel bijzonder treffend. In vijf woorden wordt hier duidelijk dat het de nazi-bezetter niet alleen ging om de Joden, maar ook om hen te isoleren van wie hen steun wilden verlenen. Als ‘Helfer’ was je net zo strafbaar als de Joden zelf.

Laat dit nou ook net de strekking zijn van het door de PVV ingediende amendement op de ‘asielnoodmaatregelenwet’, een voorstel dat overigens eerder ook  door Caroline van der Plas van de BBB was ingediend: het strafbaar stellen van illegaliteit, maar ook het strafbaar stellen van hulp aan personen die illegaal in Nederland verblijven.

Laat ik Dilan Yesilgöz vóór zijn: natuurlijk gaat deze vergelijking mank. De Joden waren niet illegaal in Nederland, woonden daar soms al vier eeuwen. Waar het om gaat is dat ze illegaal werden gemaakt. Dat zien we nu ook gebeuren met bepaalde bevolkingsgroepen in Trumps Amerika. Maar ook in Nederland is lang niet iedereen die geen verblijfsstatus heeft door eigen schuld illegaal. Illegaliteit is soms de uitkomst van factoren waar de persoon in kwestie geen enkele invloed op heeft.

Het kwalijke van het criminaliseren van hulp aan ‘illegalen’ is vooral dat daarmee de humanitaire impuls wordt doorgesneden waardoor mensen opkomen voor medemensen in verdrukking. De gedachtegang hierachter is exact dezelfde die de nazi’s bewoog tot het verbieden van de toegang voor ‘Judenhelfer’. Het is immers in dit idee aan de staat om te bepalen hoe de definitie van “Judenhelfer’ geformuleerd wordt. Zoals ook nu te onzen de vraag is welke steun aan illegalen als crimineel wordt betiteld: medische hulp? Het toelaten van illegale kinderen tot onderwijs? Het onderdak bieden aan illegalen? Rechtshulp bieden aan illegalen?

Dat zojuist, op dinsdag 1 juli 2025 een meerderheid van de Tweede Kamer dit voorstel heeft gesteund, maakt duidelijk dat de Grondwet niet meer bestaat, dat ‘allen die zich op Nederlands grondgebied bevinden’ niet meer gelijk behandeld worden, sterker: dat ook Nederlanders die dat wel nastreven in vervolg als crimineel behandeld kunnen worden.

Waar moeten we nog op hopen? Misschien dat het CDA zich bezint en alsnog tegen stemt. En we moeten hopen dat voor de volgende verkiezingen alle Nederlanders duidelijk wordt dat er niet zoiets als een ‘Milders’ bestaat. En dat de VVD geen alternatief is voor wie de Grondwet van Nederland nog dierbaar is.