Met het juiste klimaatbeleid pak je ook armoede aan

Het klimaatkonijn is al enige tijd uit de hoge hoed en hopt bij de Haagse formatiegesprekken rond. Na Pasen kwam er nog een konijn achteraan met een onderzoek door Milieudefensie dat laat zien dat de armste Nederlanders opdraaien voor het klimaatbeleid. Ook wereldwijd zien we dat de armsten het moeten ontgelden. Het zijn de mensen in ontwikkelingslanden die het hardst getroffen worden door de gevolgen van klimaatverandering terwijl ze er het minst aan hebben bij gedragen. Maar, zoals Churchill al zei: never waste a good crisis – het tegengaan van klimaatverandering is onze kans om tevens armoede en ongelijkheid aan te pakken.

Waar veel Nederlanders nog weinig merken, is de crisis voor veel mensen in de rest van de wereld al volop aanwezig. De armste mensen met de kleinste footprint, die nog weinig tot niets uitstoten, verliezen nu al hun waterbronnen, hun voedselgewassen, hun vee, hun land, en soms zelfs hun leven. Hoewel de enorme hongersnood die nu door de hoorn van Afrika raast verschillende oorzaken kent, is het evident dat de mensen in de getroffen landen door klimaatverandering nog kwetsbaarder zijn geworden. Vooral voor vrouwen, die bijna overal ter wereld het voedsel verbouwen, versterken de gevolgen van klimaatverandering, onrecht en ongelijkheid elkaar.

En juist in de samenhang liggen kansen. De Nederlandse Bank stelde onlangs dat klimaat, ecologische en sociale duurzaamheid in de wereld de grootste prioriteiten voor Nederland zijn. Als de Nederlandse regering het klimaat wil aanpakken, kan het ongelijkheid en armoede niet laten liggen. Met sociale criteria zijn de asociale effecten van klimaatbeleid te voorkomen, zoals die bij de teelt van zogenaamd duurzame biobrandstoffen voor auto’s en energiecentrales.

De exploderende vraag naar landbouwgrond voor biobrandstoffen leidde in Afrika en Azië tot onteigening van kleine boeren en boerinnen, verlies van biodiversiteit en voedselzekerheid. En bovenal leidt dit uiteindelijk tot niet minder maar netto veel meer uitstoot van broeikasgassen als gevolg van ontbossing, bosbranden en ontvening. Bedrijven die rekening houden met mensenrechten en werkelijk duurzame alternatieven ontwikkelen opereren al veel slimmer dan gangbare bedrijven. Door goed te kijken waar de benodigde grondstoffen vandaan komen en verantwoorde winning te garanderen ontwikkelen ze blijvende, volhoudbare waarde.

Niet minder, maar meer nadruk op de mensenrechten, zoals landrechten van lokale gemeenschappen en vrouwenrechten, kan boskap en honger voorkomen en maakt de mensen zelf veel weerbaarder tegen de gevolgen van klimaatverandering. Nederland steunt bijvoorbeeld al jaren kleine boeren en burgers bij adaptatie en zorgt dat zij hun eigen overheden kunnen aanspreken op onrecht. Die steun terugdraaien, wat veel politici nu willen, is in feite Nederlandse waarden vernietigen. Waarden die we op dit moment hard nodig hebben voor klimaatbeleid.

Opwarming van de aarde maakt internationale samenwerking belangrijker dan ooit tevoren. Kennis delen, technologieën doorgeven en samenwerken is de enige manier om klimaatschokken op te vangen en samen een duurzame wereldeconomie te ontwikkelen. Nederlandse kennis, op de juiste manier ingezet, kan het klimaat stabieler maken, nieuwe ontwikkelingskansen scheppen en armoede en ongelijkheid bestrijden.

Het nieuwe kabinet kan straks organisaties, bedrijven en wetenschappelijke instellingen in binnen- en buitenland inschakelen bij de ontwikkeling van goed klimaatbeleid. Mits Nederland over de eigen grenzen blijft kijken en doorgaat met investeren in internationale contacten en kennisuitwisseling.

We staan werkelijk op een keerpunt. Nederland kan, in de woorden van de premier tijdens het laatste verkiezingsdebat, nou eenmaal geen hek in de lucht plaatsen om uitstoot tegen te houden. Rutte droeg zo het mooiste argument aan, om met andere landen en continenten samen te werken en onze kennis, onze welvaart en onze technieken te delen. Juist nu.