Kabinet Wilders 1 heeft Nederlandse toppositie in EU compleet verspeeld

Nederland neemt als een van de initiatiefnemers van de Europese samenwerking sinds mensenheugenis een belangrijke positie in binnen de Europese Unie, die veel groter is dan op basis van inwonertal of economie kan worden aangenomen. Het kabinet Wilders 1, geleid door ex-topambtenaar Dick Schoof, heeft echter het imago en de invloed van Nederland in Brussel volledig verwoest. De oorzaken zijn onder meer de schromeloze zelfoverschatting van partijen als bijvoorbeeld BBB en een totaal gebrek aan kennis over hoe Europese politiek werkt. Tekenend is dat BBB-leider Caroline van der Plas aanvankelijk volhield dat Nederland gewoon "met de vuist op tafel moest slaan" om de eigen zin door te drijven binnen de Europese Unie. Als snel werd duidelijk dat een dergelijke houding nergens toe leidt, behalve dan dat niemand je nog serieus neemt.

Vooraf aan een topontmoeting die donderdag in Brussel plaatsvindt peilde de NOS de stemming onder medewerkers en diplomaten binnen de EU. Die laten er geen misverstand over bestaan.

"Niemand luistert meer naar Nederland", vertelt een topdiplomaat die anoniem wil blijven. Een ander noemt de invloed van Nederland verschrompeld. "Waarom zouden we die Schoof tegemoetkomen?", valt te horen bij ambtenaren van de Europese Commissie. (...) "Ze dachten: de mensen die voor mij in het kabinet zaten, hadden geen ruggengraat en ik heb dat wel, dus ik zal ze even een poepie laten ruiken. Maar zo werkt het niet. Brussel is een machine die je moet leren kennen."

Een ander probleem is dat het kabinet van Wilders als snel uit elkaar viel en er steeds andere bewindspersonen naar Brussel werden gestuurd.

De wisselingen zijn oud-ambassadeur Schuwer niet ontgaan. "Ik mag aannemen dat de andere EU-ministers in zo'n Raad ook dachten: ik ben benieuwd welke Nederlander we vandaag weer gaan zien." Juist voor middelgrote landen als Nederland is het opbouwen van relaties met collega's uit andere landen van belang om iets voor elkaar te krijgen, zegt Schuwer. "En bij zo'n tombola kun je die relaties niet opbouwen."

De verwachting is overigens dat een nieuwe regering, mits stabiel, in staat zal zijn een groot deel van de schade te herstellen.