Klimaatcrisis: Insectensterfte bereikt dramatisch hoogtepunt in natuurreservaten wereldwijd

Ecologen slaan alarm over een ongekende ineenstorting van insectenpopulaties, zelfs in beschermde natuurgebieden die vrij zijn van pesticiden. Onderzoek toont aan dat het aantal vliegende insecten in Duitse natuurreservaten met 75 procent is gedaald in minder dan dertig jaar, terwijl ook in Puerto Rico de insectenbiomassa sinds de jaren zeventig drastisch is afgenomen. Deze dramatische dalingen vinden plaats in ecosystemen die eigenlijk beschermd zouden moeten zijn tegen directe menselijke invloed.

De 86-jarige ecoloog Daniel Janzen, die al decennia onderzoek doet in het Guanacaste-reservaat in Costa Rica, beschrijft tegenover The Guardian hoe bossen die ooit krioelden van het insectenleven nu griezelig stil zijn geworden. Waar zijn lichtval in 1978 nog werd bezocht door tienduizenden motten van drieduizend verschillende soorten, komen er nu nog slechts enkele exemplaren op af. Bladeren die vroeger volledig werden opgegeten door rupsen, hangen nu onaangeroerd aan de takken, waardoor het bos meer lijkt op een steriel museum dan op een levend ecosysteem.

De gevolgen van deze insectensterfte zijn ook merkbaar hogerop in de voedselketen. Wetenschappers melden drastische dalingen van insectenetende vogels, hagedissen en vleermuizen in natuurgebieden over de hele wereld. In Panama is een afname te zien van 70 procent van de vogelsoorten in een intact bosgebied, terwijl in de Verenigde Staten sinds de jaren zeventig bijna 3 miljard vogels zijn verdwenen, voornamelijk soorten die afhankelijk zijn van insecten voor hun voedsel.

De door mensen veroorzaakte klimaatcrisis is de hoofdschuldige achter deze ineenstorting. Het tropische bosecosysteem, dat ecoloog Winnie Hallwachs vergelijkt met "een fijn afgesteld Zwitsers horloge", raakt volledig uit balans door veranderende seizoenen en extreem weer. In Costa Rica is het droge seizoen uitgebreid van vier naar zes maanden, waardoor insecten die normaal vier maanden ondergronds overleven, nu twee extra maanden van hitte en droogte moeten doorstaan. Voor veel soorten blijkt dit te veel te zijn, wat een domino-effect veroorzaakt door het hele ecosysteem.

Experts waarschuwen dat we een nieuw tijdperk zijn ingegaan van de klimaatcrisis. Entomoloog David Wagner spreekt van een "catastrofale" situatie, waarbij bijna de helft van alle insectensoorten binnen een mensenleven kan verdwijnen. Deze crisis heeft wereldwijde gevolgen voor de stabiliteit van ecosystemen en de biodiversiteit op aarde.