Klimaatcrisis: Wetenschappers waarschuwen voor smeltend ijs dat 'bevroren doos van Pandora' opent

Nu als gevolg van de door mensen veroorzaakte klimaatcrisis wereldwijd gletsjers wegsmelten en permafrost begint te ontdooien, ontwaken tal van bacteriën, virussen en schimmels uit hun 'winterslaap' van duizenden jaren. Dat meldt ANP. Wetenschappers zijn bezorgd over de risico's die het openen van deze "bevroren doos van Pandora" met zich meebrengt, zo blijkt uit een woensdag verschenen rapport van het VN-milieuprogramma (UNEP). Een horrorscenario waarin een oud virus na duizenden jaren een pandemie ontketent, ligt niet direct voor de hand, maar dat is volgens de wetenschappers geen reden om rustig te kunnen slapen.

De microbiologen waarschuwen voor meerdere risico's die het ontwaken van de microben met zich meebrengen. Deze kunnen bijvoorbeeld eigenschappen hebben die voor mensen zeer ongunstig zijn. Die schadelijke eigenschappen kunnen via horizontale genoverdracht overdragen worden aan andere organismen. Dat kan bijvoorbeeld gaan om genen die beïnvloeden hoe een virus zijn gastheren kan besmetten en het immuunsysteem kan ontwijken. Bij bacteriën die uit nu nog bevroren omgevingen zijn gehaald, zijn ook genen gevonden die bijdragen aan antibioticaresistentie. "Naarmate de wereldwijde temperaturen recordhoogte bereiken, zullen deze micro-organismen actiever worden in veel ecosystemen", waarschuwt UNEP.

Gletsjers en permafrost hebben daarnaast belangrijke functies voor de mensheid. Zo zijn mensen voor hun drinkwater sterk afhankelijk van het functioneren van gletsjers. Permafrost in het hoge noorden speelt vooral een grote rol in het opslaan van koolstof. Als de bevroren bodems smelten, komen grote hoeveelheden CO2 en methaan in de atmosfeer terecht, waar de gassen bijdragen aan verdere opwarming van de planeet. Een ander groeiend risico waar UNEP in het rapport de aandacht op vestigt, is het sterk stijgende risico dat ouderen lopen door hitte. Het aantal sterfgevallen onder 65-plussers door extreme hitte is sinds de jaren 90 met ongeveer 85 procent gestegen.

Het smelten van gletsjers en ijskappen door de klimaatcrisis zou ook een golf van explosieve vulkaanuitbarstingen kunnen veroorzaken, suggereert nieuw onderzoek uit Chili. Dat blijkt uit berichtgeving van The Guardian. De verdwijning van het ijs vermindert de druk op ondergrondse magmakamers en maakt uitbarstingen waarschijnlijker. Dit proces is eerder waargenomen op IJsland, maar het Chileense onderzoek is een van de eerste onderzoeken die een toename van vulkanisme op een continent aantoont na het einde van de laatste ijstijd. Het grootste risico ligt volgens onderzoekers in West-Antarctica, waar minstens 100 vulkanen onder het dikke ijs zijn begraven. IJs dat zeer waarschijnlijk zal verdwijnen in de komende decennia.