Koester de democratie, maar dan écht

Afgelopen week hield de Tweede Kamercommissie Veiligheid een hoorzitting over geweld, vreemdelingenhaat en de dreiging voor onze democratische rechtsorde. Een belangrijk onderwerp. Maar wie goed luisterde, hoorde vooral losse vragen, incidentenpolitiek en veel symboliek.

Wat ontbrak? Het fundament.

De Kamer leek vergeten dat zij zélf opdracht had gegeven voor het rapport Koester de democratie! van de commissie-Marcouch. Een stevig werkstuk dat niet alleen aanbevelingen doet, maar ook glashelder beschrijft wat onze democratie bedreigt:

• Gewelddadig extremisme en radicalisering die geweld en haat normaliseren.
• Vreemdelingenhaat en racisme die groepen mensen ontmenselijken.
• Georganiseerde misdaad die ondermijnt, corrumpeert en parallel gezag vestigt.
• Kwetsbaarheid van instituties door jarenlange onderinvestering en gebrek aan uitvoeringskracht.

Wat er nu echt nodig is:

• Investeer in grondrechten: vervang onzekere toeslagen door zekere voorzieningen; toets wetgeving structureel op grondrechten.
• Versterk de frontlinie: wijkagenten, jongerenwerk én politie. De politie kampt momenteel met gignatische tekorten die oplopen tor zo een 800 miljoen euro, veiligheid en vertrouwen vragen om structurele financiering.
• Herstel de strafrechtketen: georganiseerde misdaad en extremisme bestrijd je niet met een uitgeholde opsporing en rechtspraak. Zet de keten nu eens goed en blijvend op niveau.
• Koester burgerkracht: neem bewonersinitiatieven serieus, niet instrumenteel.
• Investeer in burgerschapsvorming: van basisschool tot vorming van volwassenen inclusief een jaarlijkse Dag van de Democratie.

Beschaving versus barbarij
Wat we in Den Haag zagen aan geweld en vreemdelingenhaat was ronduit barbarij. Dit is meer dan ordeverstoring; het is een aanval op onze beschaving.

• Beschaving is: recht, vrijheid, gelijkwaardigheid en menselijke waardigheid.
• Barbarij is: haat, geweld en het omver willen trekken van de democratische rechtsorde.

Het is zaak dat politici dit verschil scherp benoemen én ernaar handelen.

Voor de bühne of voor de rechtsorde?
We weten genoeg. Elk incident laat zien: zonder stevige sociale grondrechten, zonder eenvoudige regels en zonder nabij gezag verliezen we draagvlak.

En zonder draagvlak wordt de straat het parlement.

Tijd voor daden
Tien stappen zijn zó te zetten, waaronder:

• Een jaarlijkse Staat van de Grondrechten.
• Een praktijkautoriteit wetgeving.
• Structurele financiering van sociale advocatuur, frontliniewerk, politie en burgerschapseducatie.
• En bovenal: een sterke strafrechtketen die misdaad en extremisme kan weerstaan.

Koesteren is een werkwoord
Onze democratie wordt niet beschermd door rituelen, maar door daden.

Door het front te versterken, instituties te herstellen en barbarij geen ruimte te geven.

De vraag is niet of we weten wat nodig is.

De vraag is: heeft de Tweede Kamer de moed om haar eigen huiswerk in te leveren en het goede voorbeeld te geven?