Laten we eens praten over racisme

Precies een week geleden mocht ik aanschuiven bij Pauw & Witteman. Ik zat daar omdat ik graag wilde aanstippen dat ik een gebrek aan moreel leiderschap bij onze politici met betrekking tot de Zwarte Piet -discussie ervaar.

Ik heb geprobeerd om duidelijk te maken dat ‘het hele Zwarte Piet-ding’ voor mij illustreert hoe het gesteld is met Nederland wanneer we het hebben over racisme. Er is een groep Nederlanders opgestaan om Zwarte Piet in zijn huidige karikaturale vorm aan te kaarten en de maatschappelijke reacties die volgden zijn illustratief voor ons racismeprobleem. De druppel die de emmer deed overlopen was voor mij het filmpje van PowNed met de vermoeide, geïrriteerde en in twee gevallen zelfs beledigende en ja, zelfs racistische reacties van politici op de Zwarte Piet-discussie. Ik wilde weten hoe het mogelijk was dat politici nog niet duidelijk publiek stelling hadden genomen over een gevoelig onderwerp dat de gemoederen van ‘het volk’ al weken lang bezighield. Het Zwarte Piet-debat is wat mij betreft het topje van de ijsberg als het gaat over racisme in Nederland, een aanleiding om het nodige gesprek hierover in zijn algemeenheid aan te gaan. 

Knuppel Er zijn minstens 2 internationale rapporten verschenen die concluderen dat er wel degelijk een racismeprobleem is in Nederland. De Nationale Ombudsman onderschrijft conclusies uit de rapporten en heeft de overheid opgeroepen om met deze problematiek aan de slag te gaan. Wat mij betreft was de rol van de overheid hierin nog niet duidelijk genoeg door een politicus opgeëist en dat mocht ik, tot mijn grote dank, bespreken aan tafel bij Pauw & Witteman. Diezelfde nacht nog kreeg ik ongelofelijk veel reacties via sms, mail en social media. Vooral op Facebook ontstond een haast euforische sfeer op mijn wall. Mijn Facebookvrienden reageerden ontzettend positief op het gesprek aan tafel en waren opgelucht dat de knuppel nu eindelijk in het hoenderhok leek te zijn gegooid. Het gesprek over racisme in Nederland zou nu eindelijk gevoerd worden, we zouden eindelijk echt gaan praten!

Blanke Vla Dat was vorige week woensdag. Deze week heb ik inderdaad ongelofelijk veel gesprekken gevoerd, waarvoor dank, en met name op social media. Helaas gaan de gesprekken met de sceptici, zoals ik ze ervaar, nog te weinig over de inhoud en nog te veel over de vorm. Hoe vaak ik het verschil tussen xenofobie, discriminatie en racisme heb getracht duidelijk te maken is opvallend, zeker als herhaaldelijk wordt gesteld dat ‘het allemaal wel meevalt’. Natuurlijk, als je niet weet wat ‘het’ is, valt ‘het’ ook best wel allemaal mee.

Ook heb ik mezelf al herhaaldelijk nader moeten verklaren over hoe ik iets wel of niet zou hebben verwoord en de manier waarop ik dit wel of niet gedaan zou hebben. Mij wordt verteld dat ik geen selectieve tweets mag retweeten, ik mag geen scheldende mensen blokkeren want dan maak ik de discussie monddood en, mijn favoriet, als ik me druk maak om racisme in Nederland moet ik dat ook doen over allerlei andere maatschappelijke kwesties.

Wees gerust, dat doe ik ook maar kunnen we het nu hebben over racisme in Nederland? Of misschien zelfs een stap daarvoor; over wat racisme nou precies is? Want blanke vla is niet racistisch en zal het waarschijnlijk ook nooit worden in Nederland. Gepest worden als kind puur omdat je rood haar hebt, is ontzettend gemeen maar het is niet racistisch.

Familie Racisme is een complexe en vaak onderbelichte factor in bijna elke maatschappij, er over praten zal geen tweedeling veroorzaken binnen de samenleving. Ik snap de angst ervoor en het is niet nodig. In gezamenlijkheid onderzoeken wat racisme precies is en hoe het zich manifesteert in onze samenleving zal, en dat geloof ik het met hart en ziel, ons als maatschappij, als land, als volk, alleen maar sterker maken en dichter bij elkaar brengen.

Trust me, I’ve been there and back and I’m still standing.

Het gesprek over racisme heb ik met familie gevoerd, met vrienden, met kennissen en met geliefden en ik heb ervaren hoe dit verbindend werkt. Al 15 jaar leef ik gelukkig samen met een blonde oer-Hollandse jongen. We hebben vier kinderen samen, waarvan er een helaas niet meer bij ons is. De gezamenlijke pijn die mijn man en ik hebben om dit grote verlies heeft voor een onverbrekelijke verbintenis tussen ons gezorgd. Het aangaan van die pijn, van de verschillende manieren waarop we daarmee omgingen heeft ons nader tot elkaar gebracht.

We zijn samen door alle moeilijkheden gegaan die bij samenleven en samenwerken horen en daar horen ook talloze gesprekken over vermeend, impliciet, expliciet en institutioneel racisme bij. Het zijn niet altijd fijne gesprekken geweest, er is wel eens met een deur gesmeten, we zijn beiden wel eens de wanhoop nabij geweest, maar we zijn nu nog steeds samen en gelukkiger dan ooit.

Oplossing Ik durf te beweren dat wat micro kan, macro ook heel goed kan. Ook in een maatschappij moeten dingen die pijnlijk en verdrietig zijn bespreekbaar zijn onderling. Laten we het gesprek wat betreft racisme in Nederland nu eens echt inhoudelijk gaan voeren, en proberen gelijkwaardigheid tussen de gesprekspartners te bewerkstelligen. Laten we samen werken aan een oplossing nadat we ons hebben ingelezen over wat het nu allemaal inhoudt. Laten we een dialoog in plaats van een debat voeren. Graag met een relatietherapeut, – hallo politieke leiders…! – want net als een herhaaldelijke echtelijke ruzie over ‘het dopje van de tandpasta’, waar gaat het dan echt over?

Volg Anousha ook op Twitter