Lessen uit New York: wat Nederland kan leren van Zohran Mamdani’s opmars

In New York is iets opmerkelijks aan de hand. Een jonge, linkse politicus – Zohran Mamdani – staat op het punt om geschiedenis te schrijven. Hij maakt serieuze kans om de nieuwe burgemeester van de stad te worden. Mamdani versloeg niemand minder dan voormalig gouverneur Andrew Cuomo, een zwaargewicht uit de gevestigde orde, met een campagne die allesbehalve traditioneel was: gedurfd, positief en radicaal links.

In een tijd waarin extreemrechts wereldwijd terrein wint, is Mamdani’s opmars een baken van hoop voor progressieve linkse bewegingen. Maar hoe heeft hij dit voor elkaar gekregen? En belangrijker nog: wat kunnen wij in Nederland hiervan leren?

Het antwoord ligt in drie succesfactoren – de drie M’s: Mamdani zelf, de Mensen op straat, en het Moment.

1. The name is M-a-m-d-a-n-i. Learn how to say it

De eerste succesfactor is Mamdani zelf. Of we het leuk vinden of niet, charisma maakt veel uit bij verkiezingen. In een tijd waar om aandacht gevochten moet worden wint Mamdani dat gevecht. Of hij nou zijn tegenstander in een debat de les leest, of op straat mensen spreekt over zijn campagne hij straalt enthousiasme uit. Hij is in staat op te spreken en in een speech de aandacht te grijpen met een emotioneel persoonlijk verhaal. Dit zijn talenten die niet iedereen heeft. In vrijwel elke video zie je Zohran met een lach op zijn gezicht het verhaal vertellen. En de video’s zijn strak geproduceerde en worden miljoenen keren bekeken. In elke video horen we dezelfde boodschap, gratis snelle bussen, bevries de huren en gratis kinderopvang. Het is knap voor een kandidaat om boodschap vast te zijn, want het wordt saai om telkens hetzelfde te zeggen. En om met dezelfde boodschap de aandacht te trekken. Mamdani en zijn team lukt het.

Mamdani leert ons dat de boodschapper, de boodschap en de manier waarop je het brengt cruciaal zijn. Dat betekent moeilijke keuzes maken, want niet iedereen is charismatisch. Want, al voelt het nog zo saai, de kracht van herhaling is groot. En juist een technisch sterke social media campagne kan je het momentum geven om aan de tweede succesfactor te bouwen, mensen.

2. Mensen van deur tot deur

De tweede succesfactor is de enorme beweging van vrijwilligers rond de campagne. Want een campagne is niets zonder een sterke achterban. En die is er en ze zijn enthousiast.
De meest effectieve manier voor een politieke campagne om mensen te overtuigen of te activeren is een persoonlijk gesprek. Dit is al lang bekend, maar heel moeilijk in de praktijk te brengen. Want hoe ga je genoeg schaal bereiken dat het een impact heeft, 100 deuren is veel te weinig in een grote stad met miljoenen inwoners. Eerst moet je bekend raken, dan moeten mensen zo enthousiast zijn dat ze actief worden en dan moet je die actieve mensen coördineren en trainen. En het team rond Mamdani is het gelukt!

Net als de campagnes van Jeremy Corbyn, Bernie Sanders en Alexandria Ocassio Cortez (AOC) weet Mamdani zijn team enorm veel mensen op de been te krijgen. Inmiddels heeft de campagne op 1,5 miljoen deuren geklopt en meer dan 500.000 belletjes gedaan met de hulp van 50.000 vrijwilligers. Dat zijn aantallen waarmee je het verschil maakt. En dat zien we in het resultaat. Hij verslaat niet alleen de conservatieve miljardairs vriend Cuomo, maar ook de progressieve liberaal Brad Lander. Lander wist niet de grassroots campagne op te bouwen zoals Mamdani.

Deze aanpak is niet alleen effectief, maar ook democratiserend. Het maakt politiek weer iets van mensen onder elkaar, in plaats van iets dat zich afspeelt in achterkamertjes of op talkshows. Het zorgt voor betrokkenheid, vertrouwen en – uiteindelijk – stemmen. En als hij verkozen wordt als burgermeester, dan start hij met een sterke achterban. Een achterban die cruciaal kan worden om zijn beloftes gerealiseerd te krijgen, want er is meer dan genoeg tegenstand. En verandering komt altijd van onderop.

3. Het juiste moment

Tot slot: het moment. Want zelfs de beste kandidaat met de sterkste organisatie heeft weinig kans als de tijd er niet rijp voor is. Maar in New York is het moment daar. De omstandigheden maken deze verandering mogelijk.

De stad is moe van de oude politiek en vooral van de onbetaalbare stad. Moe van corruptie, van ongelijkheid, van politici die meer luisteren naar lobbyisten dan naar bewoners. Mamdani’s tegenstander, Andrew Cuomo, belichaamt precies dat oude systeem: verbonden met het grote geld, betrokken bij seks schandalen, en losgezongen van de realiteit op straat. Cuomo woont al ruim twintig jaar niet eens in de stad. In een video die zes miljoen mensen zagen zien we Mamdani zijn tegenstander verbaal verwoesten. Maar de campagne van Mamdani is niet alleen een strijd tegen Cuomo, maar ook tegen een systeem dat mensen in de steek laat en ons leven onbetaalbaar maakt. Tegen een president die New Yorkers laat deporteren. Tegen een economie die werkt voor de rijken, maar niet voor de rest.

Tegelijkertijd is er een groeiende honger naar iets nieuws. De successen van Bernie Sanders, AOC en andere progressieve linkse kandidaten hebben laten zien dat er een alternatief mogelijk is. Mamdani bouwt voort op dat momentum – en tilt het naar een hoger niveau. Zo maakt de campagne hun eisen haalbaar, realistisch en eigenlijk gewoon gezond verstand, want het leven betaalbaar maken dat is toch logisch. 

Conclusie: de les voor Nederland

Wat Mamdani laat zien, is dat verandering mogelijk is – juist in een vijandig politiek klimaat. Zijn succes is geen toeval, maar het resultaat van 3M’s. Mamdani, mensen en moment. Voor progressieve bewegingen in Nederland ligt hier een duidelijke les:

• Investeer in leiderschap dat authentiek, inhoudelijk en inspirerend is.
• Bouw aan een beweging die mensen activeert, niet alleen informeert.
• Grijp het moment – want onvrede is geen bedreiging, maar een kans.

De toekomst is niet vanzelf links. Maar met de juiste aanpak, kan ze dat wel worden.