Zwakke knieën. Het bestuur heeft er steeds vaker last van. Nu weer in Deventer, waar onder stevige druk van Pro Zwarte Pieten er tijdens de sinterklaasintocht toch geen roetveegpieten komen. Speciaal voor de gemeente Deventer (en alle zwakke knieën die nog volgen) deze brief aan Sinterklaas.
Lieve Sinterklaas,
Dit jaar geen verlanglijst in mijn schoen, maar een brief. Ik wil u iets vragen. Ja, er is al veel over gezegd en geschreven, u zult het zo langzamerhand wel beu zijn. Maar het verhaal van Aster is zo schrijnend dat u het zeker wilt lezen. Laat dat mijn cadeau zijn: vijf minuten aandacht. Voor Aster en alle mensenkinderen zoals zij. Want het snijdt je door de ziel, Sinterklaas. Zoiets mag niet gebeuren.
Kinderfeestje Toen Aster acht jaar was, werkte haar vader bij een groot, gerenommeerd Nederlands bedrijf. Dat organiseerde een feestje voor uw verjaardag. Toen Aster met broertjes en zusjes de feestzaal binnen kwamen, brulde een Hollandse lolbroek joviaal: ‘Hé, kijk! Daar hebben we zwarte piet!’ Een hele zaal vol blanke bekkies daverde van het lachen. Maar eigenlijk was het om door de grond te zakken van schaamte, al suste de bedrijfsleider nog zo relativerend dat het ‘maar een grapje’ was.
Een grapje? Asters vader dacht daar anders over en maakte rechtsomkeert, met zijn kinderen terug naar huis. Uw verjaardag hebben ze niet gevierd, dat jaar. Althans niet op het feestje van de zaak. Ze hebben er binnen het gezin ook nooit meer over gesproken, met geen woord. Maar dat afschuwelijke moment van verwarring, buitensluiten, de afgang van vader voor het front van zijn jonge kinderen, die honende koppen, de vernedering en pijn zijn nooit vergeten. Dat draagt Aster (en alle anderen) met zich mee. Het werkt voor haar door tot op de dag van vandaag.
Op het schoolplein Aster was een vrij timide kind, vertelt ze zelf. Een tikje angstig, erg verlegen. Van ruzies op het schoolplein hield ze zich altijd ver. Maar van eind oktober tot begin december als uw stoomboot weer richting Spanje was verdwenen, hield zij zich extra gedeinsd. Bij kinderruzies of opstootjes waarbij vechten en schelden in de lucht hingen, maakte ze zichzelf klein en onzichtbaar. Het liefste was ze helemaal verdwenen. Want ze wist wat er zou gebeuren, als ze de aandacht trok. Dan zou ze het weer horen, dat gehate scheldwoord, na dat bedrijfsfeestje gevreesder dan ooit: ‘Zwarte Piet!’
Ook nu, ruim veertig jaar later is uw verjaardag voor Aster een beladen feest. Oh, ze is dol op u, Sinterklaas. Ze viert uw verjaardag graag. Welk mens wil er geen cadeaus, gedichten en surprises? Maar dan graag zonder die zwartgeverfde karikaturen die harteloos op kinderzieltjes dansen.
Veertig jaar later Zelfs in het dorpje K. achtervolgt het Aster. Ze bezoekt het dorp graag, maar nooit meer in december. Want toen ze begin december enkele jaren terug met een vriend in een kroegje in K. zat, draaide de uitbater zichtbaar nerveus rond hun tafeltje. Elke drie minuten stond hij er weer. Wilden ze nog wat drinken? Iets eten misschien? Nog iets drinken? Weer drie minuten later: Wilden ze misschien alvast afrekenen? En tot slot, in paniek: ‘Deze tafel is gereserveerd. Excuus, u moet gaan.’ Ze rekenden af en vertrokken. Buiten zei Aster tot haar vriend: ‘Weet je waarom ze ons weg willen hebben? Om mij. Omdat ze zich schamen. Wedden dat Sinterklaas zo komt, met een horde zwarte pieten?’
Ze bleven staan kijken en Aster kreeg gelijk. Daar was-ie dan, uw hulp-Sinterklaas met zijn lokale legertje nep-pieten met hun schoensmeerkoppen en witte nek – de oorzaak waarom die prachtige, diepzwarte en toch al getraumatiseerde Aster, dat mooie mens met haar zachte ziel, de kroeg uit moest. Hoe pijnlijk kun je het maken voor je medemens?
Weg met die zeurpieten Kortom, Sinterklaas. Lieve Sinterklaas. Ik weet dat u van mensen houdt en nog veel meer van kinderen – alle kinderen van de wereld, niet alleen de zachtroze, lichtbeige, lichtgroene, asgrauwe en witte. Als ik nog één wens op mijn lijstje mag zetten, wilt u dan alstublieft schoon schip maken, dat archaïsche zootje moderniseren en anno 2019 uw verjaardag vieren met pietermannen die wel grappig zijn en niet meer op alle gekleurde kinder- en grote mensenharten staan te trappelen? Dat zou mijn grootste cadeau zijn. Ik beloof u: ik blijf een heel jaar zoet.
Oh ja, en neemt u op 6 december alstublieft al die onvolwassen zeurpieten mee die hun veronderstelde ‘recht op traditie’ belangrijker vinden dan grondrechten en mensenrechten. Neem ze mee op uw stampende schip. Stouw ze in dat donkere ruim, comfortabel gestapeld en aaneen geketend. Laat hen één jaartje beulen in uw speelgoedfabriek, zonder vergoeding en zonder vrijheid, zelfs niet die van meningsuiting. Lees ze elke avond voor, waargebeurde verhaaltjes over Hollands Glorie geschreven vanuit het perspectief van de ander. Zoals ‘Hoe duur was de suiker’ van Cynthia McLeod of ‘The Underground Railroad’ van Colson Whitehead. Zet bij hardnekkige dwarsliggers spaakjes tussen de oogleden zoals in de film ‘Clockwork Orange’ en laat ze kijken naar films zoals ‘Amsterdam, Sporen van Suiker’ en ‘Drie Vrouwen – over slavernij en vrijheid’ van Ida Does. Net zolang tot het besef begint te gloren en hun hart zacht wordt als gesmolten suiker.
Zeker weten dat zulke kleine ingrepen uw feestje opvallend zullen verrijken en opvrolijken. Want als u als goedheiligman stelling neemt – zoals onze premier Rutte dat ook zou moeten doen (stuurt u hem eens een cursus koloniale geschiedenis en slavernij, dat zal hem leren!) – als u laat zien dat uw verjaardagsfeest na wat moderniseringen en met respect voor alle mensen in Nederland nog gezelliger wordt, zullen na alle kinderen ook de grote mensen dat geloven.
Dan wordt het – zeker weten – een allemachtig prachtig feest. En brult heel Nederland in koor: ‘Dank u Sinterklaasje!’