Liever een Flexit

Joris is 28 jaar en werkt sinds zijn 21 e  bij een afvalverwerker via een uitzendbureau. De eerste zes jaar als belader en sinds een jaar chauffeert hij er ook bij. Hij werkt veel over en doet er alles aan om een vast contract te krijgen. Hoe goed hij zijn werk ook doet, dikke kans dat zijn werkgever uiteindelijk kiest voor een goedkopere kracht. Bijvoorbeeld iemand die vanuit de bijstand ‘een tegenprestatie’ moet doen, een arbeidsmigrant, of misschien wel een jongere die voor halfloon werkt.

Het uitspelen van mensen tegen elkaar is aan de orde van de dag. De FNV vindt dat je voor gelijk werk gelijk betaald moet worden. Dat klinkt vanzelfsprekend. Maar helaas zijn er heel veel werkgevers die elke mogelijkheid aangrijpen om via allerlei constructies steeds weer te wisselen van personeel. Zo worden uitzendkrachten, zzp’ers, arbeidsmigranten, mensen met vaste contracten, ouderen, jongeren op grote schaal tegen elkaar uitgespeeld. De zoektocht naar goedkoop, goedkoper, goedkoopst gaat steeds maar door. Natuurlijk zijn er mensen die een tijdelijk contract prima vinden, en natuurlijk zijn er situaties dat het passend is als werkgevers kiezen voor flex. Maar het gros van de flexwerkers is de draaideurconstructies en concurrentie op arbeidsvoorwaarden zat. Zij willen gewoon weten waar ze aan toe zijn.

De gevolgen zie je zowel in de portemonnees van mensen, in de kwaliteit van werk, als in de maatschappij als geheel. Op Twitter komen geregeld posts langs als ‘wat doet de FNV aan de arbeidsmigranten’. Frustratie en onzekerheid slaan om in vreemdelingenhaat. Dat is echt onacceptabel! Als je op zoek gaat naar de oorzaken, dan ligt vaak ten grondslag: mensen hebben geen werk meer, hun inkomen gaat niet vooruit, ellende met de pensioenen, het eigen risico is te hoog. Hoe wrang is dat als je beseft dat een paar mensen uitzonderlijk rijk worden van al die schijnconstructies.

En dan is er nog een ander gevolg van deze race naar beneden: mensen verliezen hun vertrouwen in Europa. Heel veel mensen denken bij Europa niet meer aan het ideaal van vrede, verbroedering en vriendschap, maar aan een Europa van het grootkapitaal. Een Europa van de markt en de bedrijven, in plaats van de mensen. Waarin werkgevers met hulp van EU-regels mensen van ver goedkoper maken dan mensen van om de hoek. Bedrijven varen hier wel bij, terwijl het eigenlijk niets anders is dan belasting- en premieontwijking. Uiteindelijk zijn drie partijen de dupe: de arbeidsmigrant die niet krijgt waar hij recht op heeft, de Nederlandse werker die geen eerlijke kans heeft vanwege oneigenlijke concurrentie en de hele samenleving omdat er geld wordt onttrokken aan ons land.

Kijk bijvoorbeeld naar de Groningse scheepswerven die onlangs in het nieuws waren, waar een uitzendbureau arbeidsmigranten voor 1 euro bruto per uur aan het werk zet. In plaats van collega’s maakt het systeem mensen tot concurrenten. De FNV vindt: als een werkgevers arbeidsmigranten hier naartoe halen, laat hen dan werken met dezelfde rechten en hetzelfde loon. Speel mensen niet tegen elkaar uit!

De toename van onzeker werk is echt niet nodig. Kijk alleen al naar de winsten van bedrijven. Die zijn de afgelopen vijftien jaar bijna verdubbeld naar 180 miljard euro. De dividenduitkeringen aan aandeelhouders liggen enorm hoog. Bij de beursgenoteerde bedrijven was in 2015 sprake van een absoluut record van 24,4 miljard euro. Dat is 21 % (!!) meer dan het jaar ervoor. Aan de andere kant gaat er minder en minder naar werknemers. Op de plaatsen waar de vakbond sterk is en waar mensen samen willen opkomen voor hun rechten – daar boekt de FNV de grootste successen.

Onvrede is gevaarlijk. Polarisatie en vreemdelingenhaat liggen op de loer. Terwijl de oplossingen voor de hand liggen. Wat absoluut moet gebeuren is dat Nederland en Europa zich sociaal gaan gedragen. Ik heb dus liever een flexit, zodat werkenden niet meer tegen elkaar worden uitgespeeld. Zodat we een samenleving hebben waarin we mensen niet uitsluiten, een samenleving zonder tweedeling maar met eerlijk delen. Een samenleving waarin mensen weer vertrouwen krijgen in de politiek, Europa en de economie.