Luisteren naar slachtoffers is niet hetzelfde als rechter spelen

Toen Jelle Brandt Corstius met  zijn verhaal  naar buiten kwam, had ik even hoop dat het taboe op seksueel geweld tegen mannen zou sneuvelen. Maar helaas. De aanstaande verdachte sloeg genadeloos terug door uit de anonimiteit te treden en met zijn advocaat een soloshow te geven in Pauw waarin Jelle van smaad en laster werd beschuldigd.

Een show waarin deze mannen niet alleen het slachtoffer keihard aanvielen, maar wellicht ook mogelijke andere slachtoffers probeerden te intimideren. Dat ze hiermee wonden openreten bij talloze slachtoffers die hier compleet buiten staan, is voor hen kennelijk acceptabele  collateral damage.

En effectief was het. We lijken weer terug bij af. Meteen gaat het niet meer over het leed van de slachtoffers, maar over smaad, aangiftes, bewijs en vooral gebrek daar aan. Over  trial by media , over reputatieschade.

De echte daders Boze twitteraars, reaguurders en stukjestikkers roepen nu in koor dat slachtoffers aangifte moeten doen en anders hun bek moeten houden, want anders zijn zij de echte daders. AD-columnist Angela de Jong, die zich in deze periode ontpopt als een gewetenloze dienares van het patriarchaat, schrijft zelfs dat de man die deze verkrachting ontkent, ons land  een grote dienst  heeft bewezen.

Zo wordt er van een persoonlijk verhaal over seksueel geweld een grote publieke rechtszaak gemaakt, nog voordat de eerste aangifte de deur uit is. En het is bepaald niet het slachtoffer dat hiervan profiteert. Het is niet voor niks dat Jelle Brandt Corstius, na overleg met collega’s en juristen, koos voor een persoonlijk verhaal met een algemene maatschappelijke boodschap.

Hij is niet de enige. Heel veel slachtoffers die met hun verhaal naar buiten treden, willen niet de juridische kant op. Ze willen geen aangifte omdat ze de dader het liefste nooit meer zien. Omdat ze weten dat de kans op een veroordeling minimaal is door afwezigheid van getuigen, of omdat de sporen na de bijna dwangmatige ellenlange douchebeurt verdwenen zijn. Of omdat ze weten dat ze bij een aangifte tegen een machtig persoon alles op het spel zetten, terwijl de kans dat de dader er zonder schrammen vanaf komt, nog altijd  hemeltergend hoog  is. Of omdat ze er gewoon geen energie voor hebben.

Signaal Ze spreken zich uit omdat ze het verhaal kwijt willen over wat hen is aangedaan. Omdat ze een beetje hulp en steun willen. Misschien om de politiek tot actie te bewegen. Misschien om voor lotgenoten de drempel tot de hulpverlening te verlagen. Misschien als signaal naar uit het oog verloren minnaars, waarmee in bed allerlei dingen niet lukten die ze zo graag hadden willen beleven met iemand die hun seksualiteit wel respecteerde. En sowieso om duidelijk te maken dat seksueel geweld moet stoppen. Dat het afgelopen moet zijn met het gegraai en gestalk, met het verkrachten en het dronken voeren in de hoop dat de weerstand smelt.

Er zijn goede redenen om geen aangifte te doen, er zijn talloze redenen om wel het verhaal te vertellen, en er is geen enkele reden om een slachtoffer de mond te snoeren.

Als een slachtoffer niet voor de juridische weg kiest, maar wel het verhaal vertelt, respecteer dat. Eis geen aangifte en al helemaal geen bewijs. Ga niet op de stoel zitten van de rechter in een niet bestaande rechtszaak. Luister, geef steun waar nodig en gewenst. En word zelf geen dader. Dat is wat je kan doen en dat is waar het om gaat.