Man, man, man

Op een miezerige maandagochtend, in de grauwe schemer, fietste ik naar m’n werk. Wachtend bij het fietserslicht stopte een man vlak naast me. Hij bleef zó dicht bij me staan, dat ik kon horen dat ie licht buitenadem was door de inspanning. Toen legde hij een hand op m’n schouder.

Het was misschien naïef van mij om te denken dat de indrukwekkende schreeuw van Elfie Tromp en 2.000 boze kelen, die begin augustus bij de protestmars van de Dolle Mina’s door heel Rotterdam klonk, ook echt zou doordringen tot de kern van het probleem. GENOEG = GENOEG!

Het was misschien dat het verbindende gevoel van solidariteit zó logisch was, dat ik even werd verblind voor de realiteit: nog géén 8 dagen later waren er alweer 2 vrouwen vermoord ‘in een familiedrama’.

Voor het protest had ik op een oude pizzadoos samen met m’n oudste dochter geschreven:

Mijn kookkunsten zijn een ‘familiedrama’
Vrouwenmoord is Vrouwenmoord

Het was misschien de echo daarvan op LinkedIn, waar het NOS-filmpje waarin ik toelicht waarom femicide een mannenprobleem is meer dan 223.000 keer werd bekeken, waardoor ik even heb gedacht dat het kwartje nu wel gevallen zou zijn. En dat de voedende werking van alledaags seksisme en foute humor en lockerroompraat nu wel herkend zou worden. Maar de rest van de zomer was de toxische talkshow Vandaag Inside gewoon met Johan ‘stop er een kaars in’ Derksen gewoon weer te zien op nationale TV.

Sindsdien werden vrouwen die de Nacht Opeisten achtervolgd en bespuugd, door mannen die vonden dat ‘ze gewoon lekker naar huis moesten gaan voor hun man zorgen’. Ook een grapje zeker.

Sindsdien werd Shanesca (34) vermoord, en Lisa (17), en Bouhra (24), en een vrouw in Lent (45) en in Terneuzen (29 en 5) en Purmerend (50) enz. enz.

Sindsdien ging Alanah (21) viraal na haar First Date met een omhooggevallen Andrew Tate-adept vol giftige mannelijkheid.

En sindsdien deelde Vera (19) haar ingezonden brief over een doorsnee ‘gezellig’ avondje stappen met haar vriendin, waarop zij tig keer werden lastiggevallen door zogenaamd flirtende jongens.

Doe eens normaal, man!

Waarom bestaat een programma als Vandaag Inside nog, waarin al jarenlang seksisme en racisme en wetenschapsontkenning besmuikt wordt weggelachen? (Don’t Look Up.) Waarom wordt die oude verwarde man niet met pensioen gestuurd? Waarom moet zijn geluid - en dat van andere xenofobe vreemde eenden - vanaf een nationaal podium versterkt worden?

“Omdat heel veel mensen ernaar kijken,” zei Yesim Candan tegen me. Ze was te gast bij de avond ‘Wat is er nodig in de strijd tegen femicide’ in debatpodium Arminius in Rotterdam. Ze vertelde dat ze in de studio aan de bar had gezeten, toen Derksen zijn misogyne ‘grap’ over misbruik met kaarsen deelde. Ze had er direct iets van gezegd, en dat kwam haar online o.a. op een doodsbedreiging te staan. Dié man was veroordeeld, gelukkig. “Maar dit programma stopt niet.” De kijkcijfers zijn te winstgevend. SBS6 gaat hun kip met vergulde windeieren niet slachten.

In welke wereld krijgen we dit voorgeschoteld als onze ‘mannelijke’ voorbeelden? In welke andere wereld dan een mannenwereld heeft zoiets bestaansrecht?

De kern van het probleem zit in die wereld, het patriarchaat. In genderongelijkheid. In onze mannenwereld moeten vrouwen altijd op hun hoede zijn. Omdat mannen de grens zouden. kunnen. overschrijden. Nee, niet alle mannen. Maar wel bijna altijd mannen. Omdat mannen bepalen wat de norm is. Wat leuk is op TV.

Om dit te veranderen moeten mannen snappen dat 'alledaags seksisme' bijdraagt aan een onveilige omgeving voor vrouwen. Dat ons gedrag effect heeft. Dat stoerdoenerij en ‘even uitchecken’ ronduit intimiderend kunnen zijn. Dat straatintimidatie in het verlengde ligt van huiselijk geweld. En dat statistisch gezien de grootste bedreiging voor een vrouw niet zit te wachten in de bosjes, maar thuis zit, naast haar op de bank.

Voorkomen van femicide vereist een cultuuromslag. Cultuur? Ja, een mannencultuur. Het blijkt namelijk dat een onveilige omgeving voor vrouwen ook vaak een onveilige omgeving is voor homo’s en andere LHBTIQ+ personen, voor mensen met een kleurtje, voor moslims en joden.

Zeker, het vereist ook betere middelen en regelgeving voor professionals, zodat tijdig ingegrepen kan worden bij de moord die zich het meest aankondigt. Gelukkig is de initiatiefnota van Songül Mutluer door de Tweede Kamer aangenomen, waardoor stappen ondernomen kunnen worden, zoals uitbreiding van vestigingen van Stichting Filomena naar andere steden.

Maar het enige waar wij (mannen) vandaag al mee kunnen starten is ons te gedragen en elkaar aan te spreken op grensoverschrijdend gedrag. Daarbij hebben we écht geen hulp van vrouwen nodig.

En de man naast me, die bij het fietsersstoplicht een hand op m’n schouder legde? Hij bleek een bekende. Ik heb me geen seconde onveilig gevoeld. Het onbewuste privilege van een man in een mannenwereld.