Mensen die weigeren vlees te eten, vormen de voorlopers van een nieuwe beschaving

Op 4 oktober 2025 trokken ongeveer 6.000 mensen door Amsterdam om te demonstreren tegen de vee-industrie. Ze eisten dat dieren kunnen scharrelen, buiten kunnen grazen en hun natuurlijke hoorns en staarten behouden. Heel redelijke doelen, een demonstratie zonder intimidatie en geweld. Als protest tegen de uitbuiting van dieren.

Wat een goede en broodnodige actie.

Al decennia lang belooft de politiek verbeteringen in dierenwelzijn, maar steeds worden die gebroken, terwijl de vee-industrie aan het langste eind trekt.

Iedere dag laat zien dat de uitbuiting van dieren geen incident is, nooit geweest, maar een bruut systemisch probleem: miljarden levende wezens worden gereduceerd tot productie-eenheden, gebruikt voor winst en consumptie.

Werelddierendag blijft zo een dag van heel tegenstrijdige gevoelens; een viering van de schoonheid van dieren, maar ook een confronterende spiegel van de menselijke dominantie en vernietiging van miljarden dieren.

Aan de ene kant is het een dag om de onvoorstelbare rijkdom en schoonheid van het dierenrijk te vieren - miljoenen soorten, ieder een wonder op zich. Aan de andere kant legt deze dag pijnlijk bloot hoe de mens, zelf een zoogdier, zich gedraagt als bezetter van de aarde. De menselijke soort is geen beschermer, maar de grootste bedreiging voor het leven zelf.

De geschiedenis van die overheersing is zo oud als de mens. Eerst waren er de religies die de mens boven de natuur plaatsten - als heerser bij goddelijke goedkeuring. Daarna kwam de wetenschap, die kennis te vaak gebruikte om te exploiteren in plaats van te begrijpen en samen te leven.

En vervolgens het humanisme, dat de mens centraal stelde en alle andere soorten reduceerde tot slechts middelen voor menselijke doelen. De aarde werd eigendom van de mens. Dieren werden pure grondstoffen.

Speciesisme - discriminatie op basis van soort - is de vergeten foute ideologie van onze tijd. Het staat in één lijn met racisme, discriminatie en seksisme. Een morele hiërarchie die het lijden van de ander rechtvaardigt.

Iedere dag worden naar schatting meer dan 200 miljoen landbouwdieren geslacht voor voedsel, volgens data van de FAO en Our World in Data. Dat zijn ruim 80 miljard per jaar - voornamelijk kippen, varkens en runderen. Tel daar de vissen bij op - honderden miljarden tot mogelijk meer dan een biljoen per jaar - en de schaal van het geweld is nauwelijks te bevatten.

Daarbovenop komen jaarlijks meer dan 100 miljoen dieren die wereldwijd worden gebruikt voor wetenschappelijke doeleinden - van laboratoriumexperimenten tot genetische manipulatie. Volgens Cruelty Free International ligt het werkelijke aantal mogelijk tussen de 150 en 190 miljoen.

Ook in de veehouderij zelf sterven dieren massaal nog vóór de slacht. Schattingen lopen uiteen, maar tussen de 10 en 20 procent haalt de slachtleeftijd niet door ziekte, verwaarlozing of transportstress. In de natuur doden mensen jaarlijks eveneens miljarden dieren - door jacht, verkeer, vervuiling en ontbossing. Exacte cijfers zijn onmogelijk te geven, maar het gaat om aantallen die het begrip 'beheer', 'rentmeesterschap' of 'natuurliefde' wrang en absurd maken.

Aan de top van deze piramide van uitbuiting staat de mens zelf - het enige wezen dat zichzelf tot goddelijke maat van alles heeft verklaard. Dit antropocentrisme, de overtuiging dat de mens het middelpunt van het bestaan is, vormt de immorele motor achter de vernietiging van de aarde.

Het is een soortenleer waarin de mens zich boven de rest verheft, terwijl hij in werkelijkheid een monster is dat zijn eigen leefwereld leegvreet. Geen roofdier in de natuur vernietigt zijn prooi op zo’n schaal, met zoveel berekening, sadisme en onverschilligheid. De mens is de enige soort die massaal leeft van de pijn van anderen en dat ‘vooruitgang’ blijft noemen. Een monsterlijke soort - briljant in techniek, blind in moraal, kwaadaardig in vernietigende uitvoering.

Wie deze dystopische werkelijkheid benoemt, wordt vaak weggezet als extremist of overgevoelig. Maar wie werkelijk naar de feiten kijkt, ziet een systeem van structureel geweld tegen dieren dat doet denken aan de meest duistere bladzijden van onze menselijke geschiedenis. Zoals nazi’s mensen ontmenselijkten, zo ont-dieren wij dieren, alleen willen wij het niet zien en zo benoemen.

We spreken over 'vee', 'vleesproductie' en 'proefdieren' - taal die het individu uitwist, zodat de moord routine kan blijven. Banaliteit van het kwaad. Zonder aandacht voor de intrinsieke waarde van ieder dier. Wel met gezeur en pesterijen over de namen van vleesvervangers.

De menselijke beschaving is, in morele zin, een bezetting. Waartegen we in opstand moeten komen. Met als doel de bezetting en vernietiging te beëindigen en alle dieren te bevrijden.

We beschouwen de wereld als grondstof voor onze wensen en verbeelden ons dat beschaving synoniem is met slavernij van dieren. Maar beschaving zonder empathie en compassie is slechts een dun laagje schijnvernis over structureel sadisme en buitensporig geweld.

Werelddierendag zou daarom niet alleen een feestdag moeten zijn, maar een dag van rouw, reflectie en opstand. Een moment om te erkennen dat we leven op een planeet vol slachtoffers van onze vooruitgang met een afgrijselijke soortenleer. Een dag met een oproep om de ban van het antropocentrisme eindelijk te doorbreken en de bezetting te bestrijden. 

Gezamenlijk, binnen en buiten de politiek, met oog voor verschillen in opvattingen maar met een gezamenlijk doel. De Partij voor de Dieren, Wakker Dier, Vrede voor Dieren, de Dierenbescherming en noem ze naar op, in een sociale beweging die ertoe doet en de toekomst heeft. Mijn steun hebben ze. 

Want er is hoop. Een kleine minderheid weigert nog mee te doen aan de bezetting en uitbuiting. Mensen die dieren zien als wezens met belangen, emoties en rechten. Die kunnen lijden en positieve ervaringen hebben. Net soort eigen gedrag en integriteit.

Mensen die weigeren vlees te eten, leer te dragen of vermaak te zoeken in leed. Zij vormen de voorlopers van een nieuwe beschaving die niet gebaseerd is op dominantie, maar op compassie en empathie. Op samen leven in de natuur die we delen. 

Werelddierendag is dus niet alleen een dag om dieren te eren, maar ook om te kiezen: blijven we die monsters die de wereld verwoesten en miljarden dieren afmaken, of worden we eindelijk medewezens die haar delen met andere dieren?

De morele toets van onze tijd ligt niet alleen in hoe we met mensen omgaan, maar juist ook in hoe we omgaan met hen - alle andere dieren - die zich niet kunnen verdedigen en zeker wel respect verdienen.

4 Oktober is het Werelddierendag. Laten we niet alleen vieren dat we van dieren houden, maar erkennen dat we hen moeten bevrijden. Vandaag, morgen en overmorgen.