Mensenrechten lijken er met Rutte III bekaaid vanaf te komen

Buitenland Ik begin met een item waar nagenoeg niets over naar buiten kwam: het buitenlands beleid. Syrië, Libië, Zuid Soedan, de Centraal Afrikaanse Republiek, Jemen. Trump ruziet met Kim Jung Un en andersom. En Nederland heeft volgend jaar een zetel in de VeiligheidsRaad. Wat gaan we daarmee doen?

Een ander punt. In meer dan 100 landen is de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van vereniging en van demonstratie ernstig onderdrukt. Schendingen van mensenrechten zijn er bij de vleet. Putin, Erdogan en anderen trekken meer en meer hun eigen plan. Wat wordt de opstelling van Nederland?

En vervolgens de EU. Die worstelt met zichzelf als gevolg van een vertrouwenscrisis met een deel van de burgers. Brexit: onduidelijke consequenties. Hongarije en Polen breken in snel tempo de rechtsstaat af. Migratie-beleid leidt tot onenigheid. Het hoofd bieden aan terreur zonder daarbij de waarden van de rechtsstaat (verder) te grabbel te gooien. De uitdagingen voor de EU zijn wel heel groot.

Een uiterst belangrijke vraag is dus: Welke rol gaan mensenrechten spelen in het buitenlands beleid? Zijn de vier partners het eens over het beleid? Dat was in het recente verleden lang niet altijd zo. Weten we dinsdag meer of blijft het bij wat obligate teksten?

Migratie De Turkije-deal leidt niet tot bescherming van vluchtelingen. Integendeel. De UNHCR trok een paar dagen geleden aan de bel omdat de kampen in Griekenland (weer!) niet winterklaar zijn. Terwijl toch al een hele tijd duidelijk is dat er ook dan opvang moet zijn. Human Rights Watch en Amnesty documenteerden anderhalf jaar geleden misstanden ten aanzien van de behandeling van vluchtelingen. Doodgeschoten toen ze de de grens naar Turkije probeerden over te steken, tegen hun wil uitgezet naar Syrië. De VU presenteerde vorige week een rapport over asiel en detentie in Turkije waaruit enorme misstanden blijken.

In Steenbergen, Woerden, Geldermalsen is de rust min of meer weergekeerd. Het kabinet gaf toe aan het protesterende, woedende en schreeuwende deel van het volk. Er kwamen in Europa nog meer hekken, muren, prikkeldraad, en het werd nóg moeilijker gemaakt Europa te bereiken. Tegelijk is de situatie van vluchtelingen in Libanon, Jordanië, en in veel andere landen onverminderd hopeloos en vernederend. Begrijp me niet verkeerd. Er kwamen heel erg veel asielzoekers. En het regelen van opvang was een enorme opgave. Maar gezien de situatie in Syrië was de komst van veel vluchtelingen toch niet helemaal onverwacht. En dat twee jaar geleden in Nederlandse centra 12.000 vluchtelingen op een huis zaten te wachten, dus dat men erin berust had dat de afspraken over huisvesting domweg niet nagekomen werden, en dat het in de rustiger jaren onbespreekbaar was om een reserve aan opvangcapaciteit beschikbaar te hebben, daar hoor je weinig meer over.

Ontwikkelingssamenwerking ten dienste van migratiebeperking, wordt dat de lijn? Prima om eraan te werken dat mensen niet meer hóeven te komen. Maar dat gaat op heel korte termijn nog niet tot grote verbeteringen ‘in de regio’ leiden. En het afhouden, afweren van vluchtelingen gaat wel door. Als het moet samen met uiterst twijfelachtige regimes of krijgsheren. In zo’n situatie jaarlijks slechts enkele honderden vluchtelingen meer uitnodigen dan de schamele 500 die we nu over laten komen dat is een zeer, zeer, zeer minieme bijdrage aan een oplossing.

En wie het dan toch nog waagt, wie erin slaagt, in Nederland om asiel aan te kloppen lijkt geen rechtshulp meer te gaan krijgen, en later geen mogelijkheid tot hoger beroep. Dat leidt tot enorme onzekerheid voor individuen, maar daarmee zullen mogelijk ook opnieuw langere wachttijden ontstaan. En wie ook die horde neemt en uiteindeljk mag blijven krijgt twee jaar lang geen toeslagen en geen bijstand maar bijdragen in natura. Dat zou dan allemaal gedaan zijn omdat mensen het niet snappen (pikken?) dat nieuwkomers bijstand krijgen. Durft dan niemand in de coalitie uit te leggen waarom dat voor de integratie van vluchtelingen nodig is?

En er komt geen verruiming van het kinderpardon. Triest.

Discriminatie Ik heb nog weinig vernomen over anti-discriminatie beleid. Wordt er bijvoorbeeld een duidelijk standpunt ingenomen over etnisch profileren door de Nederlandse politie en over andere vormen van discriminatie? Of wordt de lijn van het kabinet dat men gewoon niet zo’n lange tenen moet hebben en maar tegen een stootje moet kunnen?

Al met al lijken mensenrechten er bekaaid vanaf te komen. Daar ligt een duidelijke opgave voor ons.