Met Palestijnen de wanhoop bestrijden

Ik schrijf niet graag over Palestina. Niet omdat het me niet interesseert maar omdat alles wat je er over zegt of bedoelt te zeggen, verkeerd valt, uit z’n verband gerukt dan wel verdraaid wordt en iedere gedachte wordt verminkt. Het is iets dat aan alle kanten gebeurt. Het opmerkelijke is dat het in die discussies vol beschuldigingen vrijwel nooit over de Palestijnen zelf gaat, ze lijken slechts pionnen in een oneindige woordenstrijd om het gelijk tussen voor- en tegenstanders van… ja, van wat eigenlijk?

Daarom was het zo’n verademing om afgelopen woensdag in de grote zaal van het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam het tegenovergestelde mee te maken. Daar vond een benefietavond plaats voor Gaza rond de acteur Nasrdin Dchar, die zeer geëngageerd is. In 2016 was hij de drijvende kracht achter de succesvolle manifestatie Ieder1, die duizenden op de been bracht tegen haat en polarisatie. Nu was hij er in geslaagd 1400 mensen naar het theater te krijgen. Een publiek dat net zo divers was als de stad zelf.

Tijdens de door Confro georganiseerde 90 minutes with Nasrdin Dchar, dat in de praktijk drie uur zou duren, traden belangeloos tal van artiesten op, van Do tot Karima El Filali, om het zo zwaar lijdende Palestijnse volk te steunen. Er werden getuigenissen van slachtoffers voorgedragen, waaronder heel jonge kinderen, en er werd gepraat over wat al dat leed met je doet als toeschouwer, activist. Er vloeiden meer tranen dan ik ooit heb meegemaakt. “Dit gaat de hele avond zo door,” waarschuwde Nasrdin aan het begin toen het hem meteen al even teveel werd.

Verdriet om wat de mensen daar overkomt maar ook vanwege de allesverzengende onmacht omdat de Westerse wereld het onrecht maar niet wil stoppen. Ineens doen mensenrechten er niet meer toe, werd meerdere malen opgemerkt. En dat is natuurlijk ook zo. Tegen Rusland werden - terecht - direct sancties uitgevaardigd toen het buurland Oekraïne binnenviel. Maar Israël kan wreedheden blijven begaan en alle internationale afspraken aan z’n laars lappen zonder dat het consequenties heeft.

Dat weten we natuurlijk allemaal. En toch verandert er niks. Sterker nog, als je het aan de kaak stelt word je belasterd en zelfs getracht je te cancelen. Actrice Carice van Houten heeft er ervaring mee. “Het is niet niks, de krachten die dan op je afkomen,” vertelde ze en zette haar handen in het haar. Het is venijnige censuur waar amper wat tegen ondernomen wordt.

Pieter Derks bracht zijn hartverscheurende lied voor Hind Rajab ten gehore, het 6-jarig meisje dat op last van het Israëlische leger een gruwelijk lot onderging dat haar het leven kostte. Zoals dat lied is, zo was de avond ook, aandacht voor het onrecht, de onmenselijkheid en vooral de onschuldige slachtoffers die dit overkomt, de mensen die de pineut zijn enkel omdat ze Palestijn zijn. Die geen eigen land mogen hebben en uit hun huizen verjaagd worden. Over politiek ging het amper, zelfs niet over Israël, wel over wat het door het Westen bewapende leger van dat land doet.

Een avond voor Gaza, dat is geen vrolijke gebeurtenis zou je denken maar dat was het wonderlijk genoeg ook, ondanks het beladen onderwerp, ondanks de wanhoop. Onder meer stand up comedian en regisseur Shariff Nasr, zelf Palestijn, zorgde voor een gulle lach met scherpe grappen.

Er traden ook andere Palestijnse artiesten op en weer viel me op dat zij zelf vaak zachter en empathischer zijn dan veel van hun tegen- en medestanders. Dat zag ik eerder in bijvoorbeeld de documentaire No Other Land. Palestijnen zijn niet de bloeddorstige fanatici die in de beeldvorming van hen gemaakt worden. Ze zijn wel vastberaden, ze laten zich niet van hun laatste stukken land verdrijven en enkele sprekers vertelden hoe ze uit die Palestijnse standvastigheid zelf kracht putten. Moed is besmettelijk maar vastberadenheid ook. Dichter Derek Otte die met een krachtige voordracht de avond afsloot - ik zie geen verschil tussen Hind en Anne Frank - liet onlangs een gedicht van zijn hand verwijderen van de gevel van het KPN Hoofdkantoor omdat het bedrijf een wapenbeurs in Ahoy sponsorde. Dat is nog eens de daad bij het woord voegen.

Die vastberadenheid van de Palestijnen blijkt voor veel mensen ook de inspiratie om alle gevoelens van onrecht, woede en verdriet te kunnen dragen en door te gaan met het protest ertegen. Want hoe onvoorstelbaar het ook is, er blijft toch de hoop flakkeren dat het recht uiteindelijk zal zegevieren. In die zin kan iedereen die wanhoop voelt over de toestand in de wereld zich optrekken aan de veerkracht van de Palestijnen.

Het klinkt misschien gek maar op de avond, die inclusief veiling meer dan 60.000 euro voor hulp aan Gaza opbracht, werd me ineens nog een ander onrecht duidelijk. Hier zaten allemaal mensen bij elkaar die zich om uiteenlopende redenen zeer betrokken voelen bij wat de Palestijnen wordt aangedaan. Ze slapen er slecht van, het laat ze niet los, het bezorgt hen zielspijn. En voor dat leed, dat door een fors deel van de Nederlandse bevolking diep gevoeld wordt, is amper aandacht, noch begrip. Als het al ter sprake komt dan gaat het er voornamelijk om dat ze hun mond moeten houden. Net als de Palestijnen.