Minister Plasterk, scheid Kerk en Staat!

Naar aanleiding van een persoonlijk aan mij geadresseerde brief in maart jl. van ‘mijn’ parochie kwam ik erachter dat de R.K. Kerk via de interkerkelijke organisatie SILA toegang heeft tot persoonlijke gegevens uit de gemeentelijke basisadministratie van niet-kerkleden (waaronder ikzelf). SILA krijgt tevens door wanneer er mutaties optreden (verhuizing, overlijden, e.d.) en kan de gegevens op verzoek en tegen betaling (!) aan een lokaal kerkgenootschap doorspelen.

Niet alleen betekent dit een privacy-schending, ook worden er dus personen die zich nooit hebben verbonden aan enig kerkgenootschap meegeteld in het aantal kerkgezinden in Nederland; alsof zij stilzwijgend dezelfde ideeën zouden voorstaan (over abortus, homoseksualiteit, euthanasie, etc.).

Religieuze retoriek: de ene hand wast de andere Ik moest het hele proces van uitschrijving doorlopen, terwijl ik nooit ingeschreven had mogen zijn. Ik vroeg SILA om uitleg en ontving de volgende reactie:

Het komt incidenteel vaker voor dat blijkt dat een persoon ten onrechte staat geregistreerd bij een kerkgenootschap, maar in verhouding tot het aantal geregistreerden is dat echter een beperkt aantal (…) De personen die echter worden aangemeld bij de SILA, zijn niet alleen de kerkleden, maar soms ook partners of kinderen, die niet tot een kerkgenootschap of tot een ander kerkgenootschap behoren (bijv. bij gemengde huwelijken).

SILA geeft dus openlijk toe dat zij én niet-kerkleden meetelt als zijnde kerkleden én (wat daarmee samenhangt) dat zij bij persoonsgegevens kan van mensen die daar nooit toestemming voor hebben gegeven. Maar ‘in verhouding’ valt het nog wel mee? Er is sprake van systematische vervuiling in uw bestand, maar u wuift het gewoon weg door te wijzen op de rechtmatig geregistreerden? Is dit religieuze retoriek: de ene hand wast de andere? Voor alle duidelijkheid: ik ben niet gedoopt en heb nooit tot enig kerkgenootschap behoord. Volgens de administratie van de gemeente heb ik geen kerkelijke gezindte en toch sta ik geregistreerd bij de R.K. Kerk; waarschijnlijk omdat mijn moeder – in tegenstelling tot mijn vader – nooit de moeite heeft genomen zich te laten uitschrijven (foei!). De Kerk kreeg bij mijn geboorte daarom doodleuk een seintje van de Gemeente dat ons gezin was uitgebreid (want in mijn geboortejaar 1985 kreeg de Kerk ook deze mutaties nog gratis door) en dat vond de Kerk genoeg om mij als baby maar meteen op te eisen.

Welk recht denkt de Kerk te hebben om nietsvermoedende mensen zoals ik in de gaten te houden? En nog belangrijker: waarom geeft de Overheid persoonsgegevens door zonder onze toestemming?

Stop met pesten van niet-christenen! Ik vond het mijn burgerplicht dit probleem aan te kaarten. Eerst probeerde ik het bij de landelijke journalistiek, maar ondanks aanvankelijk enthousiasme in deze zaak te willen duiken, kwam het nooit tot een artikel. Daarna kwam ik bij D66 terecht. Ex-D66-kamerlid Gerard Schouw had namelijk al eens de gegevensverstrekking aan SILA aan de kaak gesteld. Wat hij nog niet wist, was dat van niet-kerkleden ook gegevens werden verstrekt. Zijn opvolger Fatma Koşer Kaya ging met het door mij aangeleverde nieuwe bewijsmateriaal aan de slag en op 8 deecember jl. is er – na belabberde antwoorden van Minister Plasterk op eerdere kamervragen – een motie ingediend die gesteund wordt door de regeringspartijen VVD en PvdA. Het verzoek is dat de regering binnen 2 jaar de gegevensverstrekking van de Staat aan SILA en soortgelijke organisaties stopt. 

SGP en Christenunie hebben D66 ooit beticht van ‘kleinzielig christenpesten’ toen deze partij begin 2013 kritisch was op de gegevensverstrekking van gemeenten aan kerkgenootschappen. Maar de niet-christenen worden juist ‘gepest’ en dát moet stoppen. Zelfs de meest orthodoxe christen moet toegeven dat hij niets te maken heeft met de persoonsgegevens van een niet-christen. Het zou de christelijke partijen daarom sieren om zich ook achter deze motie te scharen, niet omdat er dan geen gegevens meer kunnen worden verstrekt aan de kerkgenootschappen, maar omdat we in een democratie leven waarin Kerk en Staat gescheiden zijn – en maar goed ook.

Minister Plasterk, waar wacht u op? Minister Plasterk ziet vooralsnog geen reden om te stoppen met het verstrekken van gegevens aan kerk- en andere religieuze genootschappen. Argument: als mensen niet willen dat kerkgenootschappen gegevens over hen opvragen, dan moeten ze zich laten uitschrijven uit het ledenbestand. Maar het punt is nu net dat mensen niet weten, niet kunnen weten in het geval van niet-kerkleden, dat ze überhaupt staan ingeschreven! Het zou me niet verbazen als de Minister zelf – die nou niet echt bekend staat als gelovig – als kerklid staat ingeschreven. Toch maar even nagaan misschien? En dan meteen die wet aanpassen.

cc-foto: Jeroen Stroes