Moeders ontdekken Mexicaans kamp waar vermisten vernietigd werden

Op 5 maart werd er een vernietigingskamp gevonden in Teuchtitlán, in de Mexicaanse deelstaat Jalisco. Het kamp was voorzien van crematoria en slaapvoorzieningen. Ook werden er menselijke resten van meer dan 400 personen gevonden. Tot nu toe zijn er meer dan 1300 persoonlijke voorwerpen aangetroffen, waaronder schoenen, kledingstukken, notitieboekjes en identificatiebewijzen.

Vermoedelijk is het moordkamp van drugskartel Jalisco Nueva Generación. Naast dat het gebruikt werd voor liquidaties, werden mensen onder valse voorwendselen naar het kamp gelokt. Ze zouden werk krijgen, om vervolgens voor de kartels aan de slag te moeten gaan.

Mexico kent meer dan 100.000 ‘’gedwongen verdwijningen’’ sinds de drugsoorlog van 2006, afgekondigd door toenmalig president Felipe Calderón. De verdwijningen worden veelal gelinkt aan seksueel geweld, feminicide, rekrutering door criminele groepen, ontvoeringen en mensenhandel. In 2024  verdwenen er meer dan 31.000 personen.

Je zou verwachten dat de Mexicaanse overheid er werk van maakt de verdwijningen te laten stoppen. Maar dat lijkt niet het geval te zijn. Het kamp werd immers niet gevonden door de autoriteiten, maar door het collectief Guerreros Buscadores de Jalisco. Het collectief kwam op het spoor na een telefoontje van een overlevende.

Omdat de overheid tekortschiet in het oplossen van de verdwijningen, zijn door heel het land collectieven ontstaan van familieleden - voornamelijk vrouwen -  die op zoek gaan naar hun verdwenen kinderen. Een zoektocht die niet zonder gevaar is. Amnesty International rapporteert dat van 2011 tot op heden 24 familieleden van vermiste personen werden vermoord, waaronder 14 vrouwen.

Hoe ernstig de overheid tekortschiet, blijkt uit het feit dat de autoriteiten in september 2024 al een inval hadden gepleegd in het kamp. De autoriteiten hebben destijds aangegeven géén sporen van georganiseerde misdaad te hebben gevonden. Hoe ze de 1300 persoonlijke voorwerpen en de meer dan 400 stoffelijke overschotten over het hoofd konden zien, is een raadsel. Het roept de vraag op of er sprake is geweest van opzet. Volgens familieleden is het praktisch onmogelijk dat de autoriteiten niet op de hoogte waren van de praktijken hier, gezien de schaal van het kamp.

Het is niet de eerste keer dat de link tussen de overheid en georganiseerde misdaad wordt vermoed. Zo is er bijvoorbeeld de casus van de 43 verdwenen studenten van Ayotzinapa in 2014. Er zijn grote aanwijzigingen voor de betrokkenheid van het leger bij hun verdwijning. Tot op heden is er echter geen diepgravend onderzoek naar geweest vanuit de regering.

Met de vondst van het kamp in Teuchtitlán, gaat er een golf van afkeer door Mexico en de rest van de wereld. Doen alsof dit een uitzondering is, is naïef. De casus is namelijk niet geïsoleerd; in dezelfde week werd in deelstaat Tamaulipas een soortgelijk kamp gevonden door collectief Amor para los Desaparicidos.

Het is tekenend voor de humanitaire crisis waar Mexico zich in bevindt, een unieke situatie waarin er een oorlog woedt tegen het Mexicaanse volk. Het aantal verdwijningen groeit alleen maar, óók onder het bewind van de populaire presidente Claudia Sheinbaum. Voornamelijk vrouwen, jongeren, migranten, journalisten en activisten zijn het slachtoffer van gedwongen verdwijning.

Vooralsnog lijkt het alsof de regering probeert het minder erg te laten lijken dan het is. Familieleden die hoopten aanwijzingen naar hun verdwenen kinderen te vinden, kwamen van een koude kermis thuis. De persoonlijke voorwerpen zijn geborgen door de autoriteiten. Daarnaast worden de familieleden en het collectief van zoekers nu buitengesloten in het verdere onderzoek, terwijl juist zij cruciaal zijn geweest voor het vinden van de plek.

De moeders die in de afgelopen weken de resten van hun familieleden of geliefden hebben kunnen vinden in Teuchtitlán moeten door een absolute hel zijn heengegaan. Ik denk aan de moeders die nog steeds zoeken, dag in, dag uit, hopend op een spoor van hun kind.