Moslimdiscriminatie vraagt om meer dan woorden

Gisteren woonde ik op het ministerie van Binnenlandse Zaken de presentatie bij van het Nationaal Onderzoek Moslimdiscriminatie. In deelsessies over zorg, onderwijs/arbeid en overheid stonden ervaringen en de noodzaak tot actie centraal.

Namens het Nationaal Netwerk Inclusieve Zorg (NNIZ) was ik eerder betrokken bij de ontwerpsessie over zorg. Gisteravond mocht ik samen met Karima Bazi (Pharos) onze aanbevelingen presenteren. We spraken over het verankeren van diversiteit in opleidingen, over het aanpassen van medisch-ethisch denken aan een superdiverse samenleving, over het benoemen én bestrijden van institutioneel racisme. Over inspectieorganen die hun verantwoordelijkheid moeten nemen – ook waar het schuurt. En bovenal: over inclusieve zorg als norm, niet als uitzondering.

De directeur-generaal verwoordde het krachtig. In mijn woorden: het politieke vandalisme heeft misschien de overhand, maar zolang iedereen zijn of haar rol pakt blijft er ruimte voor tegenwicht.

Die uitspraak raakte me. Want verantwoordelijkheid begint bij taal, en bij handelen. Anders blijven het loze woorden. En die hebben Nederlandse moslims decennialang genoeg gehoord. Vooral in campagnetijd.

Tijdens de bijeenkomst zei iemand: “We zijn eigenlijk onderzoeksmoe.” Terecht. Dit is niet het eerste rapport. Denk aan eerdere publicaties vanuit VWS, de NCDR, de Staatscommissie tegen Racisme en Discriminatie, het SCP – en nu dit. Maar focusgroepen vormen, Catshuisgesprekken voeren en beleidsbrieven schrijven is niet genoeg.

Het is tijd voor:
– Bescherming
– Handhaving
– Echte beleidskeuzes
– Toezicht
– En, waar nodig, sancties

Wie bij kritiek gemakzuchtig verwijst naar artikel 1 van de Grondwet – “het is toch al verboden?” – is wat mij betreft af. We hebben het niet over papieren regels. We hebben het over mensen. Over fundamentele rechten. Over een overheid die te vaak in gebreke blijft.

Tijdens de bijeenkomst stelde ik me voor als voormalig Kamerlid – de tweede politica met een hoofddoek. Ik herinnerde het publiek aan de uitspraak van een Kamerlid bij mijn aantreden: “Mijn hemel weer een hoofddoek erbij in de Tweede Kamer, het dragen ervan zou verboden moeten worden in het Nederlandse Parlement ” De stilte was oorverdovend. Over normen en waarden gesproken.

Wat me verder bijbleef: we blijven praten over moslims als risicogroep. Maar wanneer stellen we de vraag die ertoe doet: hoe beschermen we Nederlandse moslims tegen racisme, uitsluiting en geweld?

Ook de rol van de media kwam aan bod. Terecht. Media bepalen mee hoe het publieke debat zich vormt. Daarom mijn oproep aan journalisten: laat het superdiverse Nederland zien – niet alleen in negatieve zin. En stel straks in verkiezingsdebatten de vraag die ertoe doet: hoe beschermt u moslims in Nederland tegen structurele uitsluiting?

Vraag daarbij wél door. Geen loze beloftes. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) waarschuwde er deze week terecht voor: beloof geen dingen die je niet kunt waarmaken. Dat schaadt het vertrouwen in de politiek alleen maar verder.

Na afloop dacht ik terug aan een gesprek met mijn zusje over onze kinderen. Mijn jongste dochter is uitgesproken, scherp en rechtvaardig. “Ik weet niet op wie ze lijkt,” zei ik, “ik was vroeger helemaal niet zo uitgesproken.” Mijn zusje glimlachte en zei: “Ze is het kind die jij zou zijn, als je nú 13 was.”

En dat klopt. Ze is een spiegel. Van wat ik heb geleerd. Van de strijd die ik blijf voeren. En eerlijk? Ik heb medelijden met wie haar ooit probeert te ondermijnen. Ze laat zich niets afpakken. En als het moet, staat er een moeder achter haar. Een moeder die blijft opstaan. Voor rechtvaardigheid. Voor bestaanszekerheid. Voor inclusieve zorg – namens NNIZ.

Gisteren, vandaag en morgen.