Na 15 jaar actievoeren stopt Jerry Afriyie: Zwarte Piet is geschiedenis en slavernijverleden wordt erkend

Op 5 december beëindigt mensenrechtenactivist Jerry Afriyie zijn strijd tegen de racistische figuur Zwarte Piet. Want mission accomplished. “We stoppen niet, we zijn klaar want ik kan met vertrouwen zeggen dat de doelen die we onszelf gesteld hebben, dan behaald zijn,” zegt hij in een interview met Trouw. Op het festival Into the Great Wide Open riep de oprichter van Nederland, word beter! het publiek op het werk voort te zetten: "Lief Nederland, neem jij het stokje over? Blijf de successen beschermen, zet de strijd voort op jouw eigen gekozen terrein. Maar vooral: verzet je!"

Afriyie, die samen met Quinsy Gario, in 2010 de strijd begon om het Sinterklaas een feest voor alle kinderen te maken en het racisme uit te bannen, constateert dat Zwarte Pieter goeddeels is verdwenen, dat er in het onderwijs aandacht is voor het slavernijverleden en dat de afschaffing van de slavernij inmiddels nationaal herdacht wordt.

De activist voerde met zijn strijdmakkers 15 jaar lang actie tegen de racistische traditie. Dat was geen eenvoudige klus. Het bewustzijn dat Zwarte Piet, een figuur bedacht in de 19e eeuw, was gemodelleerd naar de ideologie van de slavernij groeide langzaam. Afriyie zelf betaalde daarvoor een hoge prijs. Hij werd ontslagen, gearresteeerd en bedreigd. Andere activisten overkwam dat ook met soms ernstige psychische scade tot gevolg, vertelt hij aan Trouw. De activist haalde zijn inspiratie uit de langdurige strijd van zwarte activisten in tal van landen.

"Geen zwarte persoon bereikte iets belangrijks zonder een hoge prijs te betalen. In welk land ook, als je zo’n grote verandering vraagt van het land, kan je dit verwachten. Vooral als je een zwart persoon bent. Wat Nederland uniek maakt, is dat het doet alsof het onschuldig is, en daarom slecht naar kritiek luistert. (...) Wij legden bloot dat ook in Nederland, net als in andere landen, racisme voorkomt. De reacties die wij kregen, legden juist weer de positie van zwarte mensen in Nederland bloot. Kritiek van zwarte mensen, of mensen van kleur, wordt minder snel getolereerd dan kritiek van witte mensen.”

Het hardst werden de activisten getroffen in Rotterdam in 2016 waar ze werden tegengehouden op weg naar Maassluis waar de intocht van Sinterklaas dat jaar plaatsvond. Hij werd zelf afgetuigd door agenten, zijn gezicht was opgezwollen door de vele klappen. "Het was allemaal zo bruut en gewelddadig.” Tweehonderd activisten werden hardhandig opgepakt. De geweldloze activisten kregen vaak te maken met zeer gewelddadige reacties. De media wilden amper over dat onrecht berichten:

"Sommige media vielen ons aan, zoals De Telegraaf, dat is te verwachten. Maar andere kranten zoals NRC, het Parool, deden alsof het geweld tegen ons nauwelijks bestond. Tijdens protesten werd bijvoorbeeld constant gesuggereerd dat er ‘twee kampen’ vochten, terwijl wij vreedzaam demonstreerden en werden aangevallen. In Staphorst gooiden mensen vuurwerk en benzine naar ons en probeerden ze onze auto’s te saboteren, maar in de krant stond dat we slechts geïntimideerd werden. Het laat zien dat als je zwart bent en strijdt, je vaak alleen staat tegenover een massa die je moet overtuigen. Veel zwarte Nederlanders stoppen daarom.”

Hij lanceert de website neemhetstokjeover.nl en roept anderen de strijd voort te zetten. De opkomst van extreemrechtse partijen ontmoedigt hem niet want hij heeft vertrouwen in Nederland en de gewone Nederlanders. Zijn strijd heeft immers duidelijk gemaakt dat verandering mogelijk is, hoe moeilijk dat ook kan zijn. "Ik focus liever op mijn buren dan op de politiek. Ik heb daarom meer met de blokkeerfriezen of de mensen die Zwarte Piet weigeren los te laten, dan met politici.”