Nederland, laat je niet uit elkaar spelen

Het is warm. Misschien een beetje te warm zo in de volle zon, maar hier, op deze plek op m’n balkon heb ik het beste zicht op de buurt om me heen. Het is een gemengde wijk, misschien wel een van de meest gemengde wijken van de stad. In elk opzicht. Recht voor me kijk ik uit op sociale huurflatjes, rechts van me blokken met modale koopwoningen, links, aan het einde van de straat, een park met vrijstaande villa’s.

De etnische samenstelling is al even gemêleerd. Terwijl ik dit schrijf loopt een jong stel hand in hand onder het balkon langs. Zij, lang blond haar, hij een gemengde afkomst, net als ik. Een ouder stel schuifelt richting de supermarkt, witte mensen. Ze passeren een oudere Surinaamse vrouw en houden even stil voor een kort praatje, precies lang genoeg om te groeten en op te merken dat het warm is. Dan vervolgen ze alle drie hun weg. Een Marokkaanse buurvrouw loopt met haar dochter naar de auto. De vrouw van top tot teen gekleed in een donkere abaya , haar hoofd bedekt door een beige hidjab. Haar dochter draagt jeans met meer scheuren dan spijkerstof en een hemdje met spaghettibandjes. Een Beats -koptelefoon op haar hoofd. Een andere buurman, Moluks, loopt langs en knikt even vriendelijk naar de moeder. Hij gaat naar z’n werk, hij heeft z’n beveiligerskleding al aan. Hij ziet me kijken en steekt z’n hand op. Ik zwaai terug.

Ik heb net bij m’n allereerste kop koffie van de dag de allerlaatste NRC-column van Lamyae Aharouay gelezen. Een deprimerend afscheid. Ze schrijft hoe ze in al die tijd dat ze columns voor de krant schreef, toch steeds weer gezien werd als slechts dat ene stukje stof, haar hijab. Niet als mens, maar als een symbool. Een symbool van iets vreemds, iets inherent slechts. Het is een bepaalde groep mensen in de samenleving die hardnekkig vasthoudt aan dergelijke vooroordelen. Het is de groep mensen die minister Stef Blok probeerde te paaien toen hij zei dat er geen vreedzame samenlevingen bestaan die multi-etnisch of multicultureel zijn. Toen hij zei dat een vreedzaam samenlevingsverband niet mogelijk is tussen mensen van uiteenlopende culturele achtergronden. Dat zit in onze genen, vond de minister van Buitenlandse Zaken, die en passant het door Nederlands kolonialisme uiteengereten en nog altijd herstellende Suriname tot failed state bombardeerde.

Om het tegendeel van wat Blok beweert te zien hoef ik alleen maar m’n gezicht van sociale media te keren en m’n blik te richten op de straten voor me. Het meest treffend zijn de speelpleinen: een groot grasveld met speeltoestellen voor de kleinsten, een voetbalkooi voor de jongeren. Met dit weer is het er druk en het zijn de kinderen die pas echt laten zien in welke richting de samenleving zich beweegt. Wit, zwart, bruin, lichtgetint. Het maakt de kinderen geen zak uit. Iedereen speelt met iedereen.

Betekent dat dat er geen problemen in de maatschappij zijn? Geen spanningen? Allerminst. Er zijn steden, wijken, waar groepen jongeren met een Marokkaanse achtergrond zich ernstig misdragen. Maar, en dit komt misschien als een verrassing, die problemen zijn er ook met jongeren zonder migratieachtergrond, alleen wordt daar geen vergrootglas opgelegd en dus zijn het incidenten in plaats van een structureel probleem. The Guardian besprak vrijdag een onderzoek waaruit blijkt dat islamitisch geïnspireerde terreuraanslagen 357% meer media-aandacht krijgen dan andere aanslagen. In harde cijfers: een aanslag gepleegd door moslims kan rekenen op gemiddeld 105 krantenkoppen, andere aanslagen slechts 15. Diezelfde scheve verhoudingen zien we ook als het gaat om vandalisme, criminaliteit en ander wangedrag. In deze gevallen wordt er graag geschermd met criminaliteitscijfers van het CBS waaruit blijkt dat mensen met een migratieachtergrond oververtegenwoordigd zijn. Daarbij wordt gemakshalve weggelaten dat wanneer diezelfde criminaliteitscijfers worden ingedeeld naar sociale en inkomensklasse, het verschil tussen wel of geen migratieachtergrond wegvalt.

Een ongemakkelijke waarheid. Het is simpeler om gewoon naar de ander te wijzen. De BBC was aanwezig bij een #FreeTommy-demo in Londen. De aanwezige demonstranten scandeerden anti-islam leuzen. Op de vraag van de journalist waar toch al die “kennis” van de islam vandaan kwam, antwoordde een deelneemster: ‘Dat wordt ons verteld.’ Waar dan, wilde de journalist weten. ‘Nou, bijvoorbeeld hier, bij de vorige demonstratie.’ Een demonstratie waar onder andere PVV-leider Geert Wilders sprak, uiteraard over de gevaren van de islam, van immigratie, van de multiculturele samenleving. Waarschuwingen waar we hier in Nederland inmiddels wel aan gewend zijn en waar VVD-minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok nu nog eens een schepje bovenop deed. Alles voor electoraal gewin, fuck de feiten.

Hoogleraar Ewald Engelen schreef op Twitte r: ‘#Blok provoceert en kakelend nederland heeft het weer dagenlang NIET over de dalende arbeidsinkomensquote #Afleidingstheater mensen, trap er nou toch niet in.’

Hij heeft makkelijk praten, hij behoort namelijk niet tot de groep mensen die door de minister zijn weggezet als genetisch staatsontwrichtend en een potentieel gevaar voor de samenleving. Het is geheel terecht dat zo veel mensen zich nu al dagenlang druk maken om de uitspraken van de minister. Dat neemt echter niet weg dat Engelen wel gelijk heeft. Een multi-etnische of multiculturele samenleving waar de oorspronkelijke bevolking nog aanwezig is én waar een vreedzaam samenlevingsverband is, meneer Blok? Nederland. De werkelijke scheidslijnen die hier zijn en die dringend aandacht behoeven zijn niet cultureel bepaald, maar economisch. De inkomensongelijkheid stijgt in rap tempo, Amerikaanse toestanden zeg maar. De rijkste 10% van Nederlanders bezit nu 68% van de welvaart. Van alle “ontwikkelde landen” staat alleen de VS nog boven ons.

Dat, dáár schuilt het werkelijke gevaar van een verdeelde samenleving. En het is die bovenste laag die er alle belang bij heeft dat de rest van het land z’n tijd, energie en woede vooral op elkaar richt. Het klassieke verdeel en heers. Trap er toch niet in.