Nederland loopt voorop met kunst- en cultuurprijzen voor werken die Israëls oorlogsmisdaden een gezicht geven

Wereldwijd krijgen kunstenaars, filmmakers, fotografen en documentairemakers erkenning en lof voor hun werk dat Israëls wreedheden sinds 7 oktober zichtbaar maakt. Een van de bekendste voorbeelden is de Oscar voor beste documentaire voor No Other Land. Nederland heeft de ‘twijfelachtige’ eer daarin voorop te lopen, met maar liefst zes prijzen tot nu toe. Een twijfelachtige eer, omdat oorlogskunst eigenlijk helemaal niet zou mogen bestaan.

Het laat wel zien dat de Nederlandse kunst- en cultuurwereld niet censureert en bereid is Israëls oorlogsmisdaden een platform te geven, wetende helaas dat de juryleden daarmee het risico lopen om als antisemiet te worden bestempeld of zelf aan de kant gezet te worden, zoals mijzelf als kunstgids in Amsterdam is overkomen vanwege mijn anti-Netanyahu-standpunten op X (lees Vrij Nederland).

Zes prijzen over Israëls gruwelijkheden
De zes bekroonde kunstmakers wonen momenteel in Vlaardingen, Gaza (Palestina), Doha (Qatar), Beiroet (Libanon), Amsterdam en opnieuw Amsterdam, en hebben in Nederland de volgende prijzen gewonnen:

1. Sakir Khader – Zilveren Camera 2023 – Museum-Hilversum, Hilversum – 15 februari 2024
2. Mohammed Salem – World Press Photo 2024 – Nieuwe Kerk, Amsterdam – 18 april 2024
3. Samar Abu Elouf – World Press Photo 2025 – Nieuwe Kerk, Amsterdam -17 april 2025
4. Myriam Boulos – Foam Paul Huf Award 2025 – FOAM Fotografiemuseum,  Amsterdam – 12 juni 2025
5. Peter de Wit - Inktspotprijs 2025 – Nieuws Poort, Den Haag - 23 september 2025
6. Amir Zaza – Gouden Kalf Korte Film – Stadsschouwburg, Utrecht – 3 oktober 2025

De Palestijns-Nederlandse fotograaf Sakir Khader werd geëerd met een tentoonstelling in het FOAM-museum over foto’s die de pijn laten zien van zeven moeders op de Westbank die hun zonen hebben verloren door het geweld van Israël. De Libanese documentair-kunstfotograaf Myriam Boulos krijgt in hetzelfde Amsterdamse museum een solotentoonstelling in 2026. Myriam is met name bekend om haar sociale en politieke documentaires over het leven in Beiroet, maar fotografeert tegenwoordig ook het leed van de Libanezen, veroorzaakt door Israëlische aanvallen.

De foto van de fotograaf Mohammed Salem van een vrouw die het lichaam van haar vijfjarige nichtje vasthoudt, dat was omgekomen bij een Israëlische raketaanval, ging viraal als Pietà in Real Life. De foto van freelancejournalist Samar Abu Elouf van de negenjarige Mahmoud Ajjour, slachtoffer van een explosie tijdens een Israëlische aanval in maart 2024 in Gaza-Stad, werd wereldwijd geprezen omdat het beeld zowel de gewelddadige als de psychologische trauma’s bij kinderen in conflictgebieden toont.

De tekening Gaza Beach 2030 van cartoonist Peter de Wit werd uitgeroepen tot de beste politieke tekening van het jaar, omdat zij ons op humoristische wijze misleidt over de toekomst van Gaza. En tot slot, maar zeker niet minder belangrijk, de korte film Close Your Eyes Hind van regisseur de Nederlandse-Syriër Amir Zaza, die het verhaal vertelt van de vijfjarige Hind Rajab, die op de achterbank van een Kia Picanto om hulp roept en van dichtbij wordt beschoten door een tank met niet minder dan 335 kogels. 

Culturele boycot Israël
De erkenning van kunst en cultuur lijkt in het geval van Israël helaas niet te leiden tot concrete politieke verandering. Er kunnen nog tientallen gelijksoortige prijzen worden uitgereikt, maar onze regering houdt haar ogen gesloten voor kunst en cultuur, zoals zij dat ook doet bij de vele Stop-de-Genocide demonstraties en Rode-Lijn protesten.

Het enige wat nog overblijft voor iedereen met een goed hart, is om Israël te boycotten en zich aan te sluiten bij de inmiddels meer dan 1.880 Nederlandse en Belgische kunstenaars en 590 culturele instellingen die de moed hebben gehad om de oproep van “No Business as Usual - Culturele Boycot Israël” te ondertekenen.

Wanneer woorden tekortschieten en de politiek zwijgt, blijven kunst en cultuur spreken en herinneren zij ons eraan waar menselijkheid begint, en waar misdaden niet langer te accepteren zijn.