Nederland op een kruispunt: kiezen we voor chaos of fatsoen?

Links tegenover rechts. Extremen die elkaar bestrijden. Kamerleden die elkaar wegzetten nog voordat een inhoudelijk debat begonnen is. De één roept dat hij nooit met de ander zal samenwerken, terwijl de ander vooral z’n achterban voedt met boosheid en wantrouwen. Intussen sluipen er steeds meer duistere figuren de Tweede Kamer binnen en blijft het land in een verlammende stilstand hangen.

We zijn jaren verder na Rutte, maar inhoudelijk amper opgeschoten. Het onderwijs – ooit onze trots en motor van vooruitgang – krijgt bezuiniging op bezuiniging te verduren. Zorgmedewerkers lopen op hun tandvlees. Burgers zien vooral wanorde en eindeloos gekibbel. En toch zijn er partijen die precies bij deze chaos floreren: hoe groter de woede, hoe steviger hun peilingen.

Het tegenargument: “Dit is democratie”
Critici zullen zeggen: “Dit is hoe democratie werkt. Botsende meningen, stevige debatten, een Kamer die diverser is dan ooit.” Op papier klopt dat. Maar democratie is meer dan alleen tegenpolen die elkaar verketteren. Democratie betekent ook zoeken naar gemeenschappelijk belang. Zonder bereidheid tot gesprek verandert het parlement in een loopgravenoorlog.

Het gevaar van nostalgie en cynisme
Sommigen roepen dat het vroeger niet beter was. Dat er altijd strijd was. Maar laten we eerlijk zijn: Nederland stond bekend om polderen, vooruitkijken en samen problemen oplossen. Vandaag zijn we vooral kampioen in blokkeren, uitstellen en schuiven naar de toekomst. Wie blijft roepen dat “het toch altijd zo gaat”, legitimeert de stilstand en ondermijnt de verantwoordelijkheid om keuzes te maken.

De scherpe boodschap
We staan wat mij betreft echt op een kruispunt. Kiezen we voor het voeden van verdeeldheid en het korte termijn gewin van de boosheidspartijen? Of kiezen we voor gepast fatsoen en een inhoudelijk gesprek over de richting van ons land?

Want laten we duidelijk zijn: later zeggen “Ich habe es nicht gewusst” is geen excuus. We wéten nu hoe polarisatie landen kan breken. We wéten hoe wantrouwen instituties ondermijnt. De geschiedenis waarschuwt ons luid en duidelijk.

Suggesties en alternatieven

1.             Herstel het respect in de politiek. Stel een gedragscode voor de Kamer in die niet vrijblijvend is. Geen scheldpartijen, geen desinformatie, geen gespin zonder verantwoordelijkheid.

2.             Investeer in onderwijs en kennis. Als we ergens weer internationaal voorop kunnen lopen, is het door te investeren in de generatie die de toekomst moet dragen.

3.             Burgers als bondgenoten. Politiek moet ophouden met kiezers als wapen te gebruiken tegen elkaar. Nodig burgers uit om oplossingen mee te bedenken – lokaal, regionaal, landelijk.

4.             Kies voor visie in plaats van incidentpolitiek. Partijen die enkel inspelen op de emotie van het moment bieden geen toekomst. Vraag ze om een plan voor 2035, niet alleen een slogan voor morgen.

Nederland hoeft geen land te zijn dat stil blijft staan in chaos en boosheid. We kunnen nog steeds kiezen voor richting, voor fatsoen, voor een samenleving die vooruit wil. Maar die keuze moet nú gemaakt worden – door politici én door ons als burgers.

Want als we blijven doen alsof dit slechts een fase is, dan worden we straks wakker in een land waar het fatsoen verloren is gegaan. En dan is het te laat om te zeggen dat we het niet wisten.