Nederland slaat internationaal pleefiguur met humanitair schandaal Ter Apel

De erbarmelijke omstandigheden waar de Nederlandse overheid hulpbehoevenden aan overlevert in Ter Apel zijn internationaal nieuws. Met verbijstering wordt gekeken hoe Artsen Zonder Grenzen in actie moet komen om mensenlevens te redden en zorg te bieden en hoe die humanitaire hulp voor een drie maanden oude baby te laat kwam. Het AD inventariseert hoe Nederland ten overstaan van de wereld een pleefiguur slaat als gevolg van het kabinetsbeleid. Er is sprake van Griekse toestanden of erger terwijl de stroom vluchtelingen niet uitzonderlijk is toegenomen:

Op de Franse omroep Ouest-France wordt de vergelijking met het vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos gemaakt. Ook is hier aandacht voor het protest van onder meer inwoners van Ter Apel, die de overlast rondom het aanmeldcentrum beu zijn. Op de site wordt gekeken naar de onderliggende problemen: ‘Experts zeggen dat de huidige asielzoekerscrisis niet te wijten is aan het feit dat meer mensen de grens naar Nederland oversteken, maar eerder aan een woningtekort in Nederland en het feit dat de Nederlandse overheid de opvangcapaciteit voor asielzoekers heeft verminderd.’

NRC publiceert een reportage over de gevolgen van het totale onvermogen van de overheid. Ook daarin wordt de vergelijking getroffen met toestanden die meer doen denken aan de Derde Wereld dan een van de rijkste landen ter wereld dat graag pocht over zijn efficiëntie en logistieke capaciteiten.

„De situatie is vergelijkbaar met vluchtelingenkampen over de hele wereld”, zegt verpleegkundige Ruth Kauffman van Artsen zonder Grenzen. De organisatie verleent er sinds donderdag medische zorg. „Weinig schaduw, nauwelijks sanitaire voorzieningen.” Ze werkte aan de Mexicaanse grens, in Zuid-Soedan en Bangladesh. Morgen vertrekt ze naar Oekraïne, vandaag werkt ze achter een plastic zeiltje van het Rode Kruis, omdat het COA niet lukt medische zorg aan de mensen buiten het hek te verlenen. Ook de kwalen die Kauffman tegenkomt, herkent ze. Uitdroging, besmettelijke huidinfecties, zoals schurft, geïnfecteerde wonden. Voor drie mensen belden hulpverleners vandaag een ambulance. Een van hen kreeg een hartaanval, een ander zat al een maand zonder zijn diabetesmedicijnen.

Saillant detail: ook de medewerkers van COA hebben geen flauw benul meer van wat de procedures zijn die gevolgd moeten worden.

In een ander artikel beschrijft NRC dat de kindersterfte onder asielzoekers zes keer zo hoog is als onder Nederlandse kinderen: 3,6 procent tegenover 0,6 procent. Het verlies van prillen mensenlevens wordt onder meer veroorzaakt doordat asielzoekers door de overheid voortdurend van hot naar her verplaatst worden.

Van de asielzoekers die tussen 2016 en 2021 in een azc bevielen, was 70 procent tijdens de zwangerschap minstens één keer overgeplaatst. 28 procent van de zwangeren waren minstens twee keer overgeplaatst, soms werd een vrouw zelfs vijf, zes of zeven keer overgeplaatst. De Nederlandse richtlijn geboortezorg asielzoekers schrijft voor dat zwangere asielzoekers zes weken voor de uitgerekende datum en zes weken daarna niet worden verplaatst om continuïteit van zorg te garanderen.

Dat verslepen wordt nu nog meer opgevoerd. Zo zijn 150 mensen vanuit Ter Apel verplaatst naar Apeldoorn maar op adem komen is er voor de vluchtelingen niet bij maakt Omroep Gelderland duidelijk:

In de sporthallen kunnen ze maximaal vier dagen blijven, daarna zullen ze naar de opvanglocatie in Doetinchem moeten. Volgens de krant vroeg het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA) de gemeente Apeldoorn woensdag met spoed om noodopvang voor 150 asielzoekers voor maximaal vier nachten. Apeldoorn gaf vanwege de 'onhoudbare situatie in Ter Apel' gehoor aan die oproep, en stelde de sporthallen Zuiderpark en Mheenpark beschikbaar.

In een interview met het AD stelt Marli Huijer, emeritus hoogleraar publieksfilosofie en voormalig Denker des Vaderlands, dat de chaos niet uit de lucht komt vallen maar veroorzaakt wordt door doelbewust beleid: "Dit is een gevolg van altijd maar benadrukken dat problemen in de regio opgelost moeten worden, en dat we het vluchtelingen in Nederland vooral niet te comfortabel moeten willen maken.”

Dat de overheid er een puinhoop van maakt lijkt door de bevolking ondertussen als excuus gebruikt te worden om de schuld af te schuiven en zelf niet in actie te komen. Huijer roept de relevante vraag op waarom burgers niet in opstand komen.

Toch is de grens in haar ogen al lang bereikt, en dat zou iedereen individueel zo moeten voelen. ,,Ik vind het echt onverteerbaar dat we dit toestaan. Als er misstanden zijn waar je van op de hoogte bent, kun je je niet verschuilen achter het collectief. Dan ben je zelf ook verantwoordelijk. Burgers kunnen een beter opvangbeleid van de overheid eisen en ook kijken wat ze zelf kunnen doen. Je kunt niet als het crisis is de verdragen waar je al zo lang onderdeel van bent opzeggen. Dan verliezen beloftes internationaal hun bestaansrecht en krijg je een wereld waarin het recht van de sterkste geldt. Dat moet je gewoon niet willen.”

In Amsterdam wordt voor vrijdagavond om 19.00 op de Dam in Amsterdam een solidariteitsprotest georganiseerd. Activisten eisen dat er menswaardige opvang komt voor alle vluchtelingen en dat de racistische bejegening van vluchtelingen stopt. Woordvoerder Noël van Veen: "Rutte IV heeft de opvang van vluchtelingen tot een regelrechte nachtmerrie gemaakt. Al meer dan een maand slapen er vaak honderden vluchtelingen buiten het opvangcentrum in Ter Apel. Mensenrechten zoals toegang tot onderdak, gezond voedsel, sanitair en zorg worden met voeten getreden. Deze door het kabinet veroorzaakte crisis wordt nu aangegrepen om het beleid nog onmenselijker te maken. De enige manier om deze trend te keren, is door samen in actie te komen en solidair te zijn met iedereen die op de vlucht is. Daarom eisen wij menswaardige opvang voor alle vluchtelingen en een einde aan de racistische bejegening."

Update 13:10:

RTL Nieuws bericht dat het kabinet afspraken heeft gemaakt met gemeenten om 20.000 woningen te realiseren voor erkende vluchtelingen:

Gemeenten moeten dit najaar in totaal 20.000 statushouders huisvesten. Het kabinet wil de komende jaren ruim 730 miljoen euro uittrekken voor verschillende projecten om de opvangcrisis te bestrijden, zoals noodopvang, huisvesting, flexwoningen, inburgering en de aanpak van overlastgevers. (…) Naast de crisisnoodopvang wil het kabinet ook inzetten op kleinere opvanglocaties. In het overleg tussen gemeenten en kabinet is afgesproken dat locaties die gemeenten aanbieden niet hoeven te voldoen aan de normale standaard voor asielopvang. De minimale voorwaarde wordt: veilig en hygiënisch.

Update 20:15

Het kabinet heeft een aantal maatregelen bekend gemaakt om de problemen die zijn ontstaan door verkeerd beleid op te lossen. Vluchtelingen moeten daarvoor de prijs betalen. Zo schort het kabinet de Nederlandse verplichtingen van de zogeheten 'Turkije deal' op. Die afspraak houdt onder meer in dat Turkije voorkomt dat vluchtelingen de Europese Unie kunnen bereiken. In ruil daarvoor heeft Nederland zich verplicht ieder jaar 1000 vluchtelingen op te nemen. Dat laatste wordt stopgezet.

Vluchtelingen die een erkende status hebben verkregen en daarmee een verblijfsvergunning mogen zich niet met hun gezin herenigen als ze geen woning hebben. Dat verbod geldt voor 15 maanden. Daarna krijgen ze dat recht terug. 

De problemen worden onder meer veroorzaakt doordat er bij de IND een enorme achterstand is ontstaan in de verwerking van dossiers. Het kabinet wil dat oplossen door de termijn waarin een dossier moet worden beoordeeld te verlengen van zes maanden naar 15 maanden. Het kan dus in de praktijk betekenen dat een legitieme vluchteling die Nederland weet te bereiken en een verblijfsvergunning krijgt tot 30 maanden moet wachten voor er van een hereniging met zijn of haar gezin sprake is.

De NOS meldt:

Rutte zei zich te schamen voor de situatie in Ter Apel. Op de vraag of hier sprake is van bestuurlijk falen antwoordde hij: "Zeker." Maar hij voegde eraan toe dat de situatie ingewikkeld is. "Je kunt er heel veel analyses op loslaten", zei de premier, maar één ervan is dat er na de crisis in Syrië te snel opvangplekken zijn afgebouwd. Rutte sprak van een "les die we moeten leren."