Negen lenzen, negen verhalen: migrantenfotografen in Amsterdam

Op de avond van 11 september vond in het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger de opening plaats van New Voices 2025 – Voices Unveiled. De tentoonstelling, voor de derde keer georganiseerd door RFG Media, bracht fotografen en bezoekers uit uiteenlopende landen samen. Het was meer dan een artistiek evenement; het bood ruimte om na te denken over migratie, identiteit en verbondenheid. De Turks-Koerdische journalist Adem Özgür brengt verslag uit.

Toen ik de zaal binnenkwam, viel mij meteen de diversiteit op. Zowel de kunstenaars als het publiek droegen verhalen met zich mee die uit verschillende hoeken van de wereld waren meegebracht. Negen fotografen uit landen als Cuba, Jemen, Egypte, Argentinië, Oekraïne en Syrië toonden hun blik op Nederland. Het leverde geen eenduidig beeld op, maar een veelstemmig mozaïek. De woorden van de Syrische fotograaf Samer Daboul tijdens de opening – "Dit zijn óók mijn verhalen" – vatten de spanning goed samen tussen observeren en zelf onderdeel zijn.

Voor mijzelf kreeg de avond een extra betekenis. Hoewel ik eerder activiteiten van RFG Media had bijgewoond, was dit mijn eerste opening van een fototentoonstelling. Als journalist met een vluchtachtergrond voelde ik in de beelden en gesprekken niet alleen herkenning, maar ook een zekere zwaarte. Het korte interview dat ik voerde met de Oekraïense fotografe Marharyta Khmelnytska maakte die persoonlijke dimensie nog intenser: in elke foto waren de sporen van oorlog en migratie op een eigen, maar toch vergelijkbare manier aanwezig.

De fotografen vertelden niet alleen over hun artistieke proces, maar ook over hun dagelijkse leven in Nederland. Zo groeide de tentoonstelling uit tot meer dan een cultureel evenement: een platform voor dialoog. De beelden gaven universele thema's als migratie en identiteit een persoonlijk gezicht en lieten het publiek door de ogen van anderen kijken.

Tegelijkertijd hing er een onzichtbare uitdaging in de lucht: taal. Veel van de kunstenaars spraken geen of weinig Nederlands. Dat maakt het moeilijk om hun beroep hier voort te zetten. Ook ik herken dit obstakel: in je werk iets willen uitdrukken, maar stuiten op een taalbarrière voelt alsof je op een onzichtbare muur botst. Deze spanning vormde onderdeel van het verhaal van de avond, al werd er weinig expliciet over gesproken.

Tijdens de opening sprak ik met verschillende bezoekers. Sommigen waren Nederlands, anderen niet, maar bijna iedereen benadrukte het belang van dit soort ontmoetingen. De Argentijnse Dolores verwoordde het zo: "Dergelijke initiatieven openen nieuwe mogelijkheden." Een Nederlandse advocaat wees juist op de moeilijke juridische procedures die vluchtelingen moeten doorstaan, en voegde eraan toe: "Juist daarom is het waardevol om elkaar hier te ontmoeten."

Een lang gesprek had ik met de Cubaanse fotograaf Bradys Barreras, die net als ik een vluchteling is. Hij vertelde hoe lastig het was om zijn vak hier voort te zetten, maar voegde er hoopvol aan toe: "Dit soort platforms geven ons een stem en openen deuren. Ze helpen ons verbindingen te leggen." In zijn woorden klonk zowel veerkracht als kwetsbaarheid door.

Toch kwamen in de gesprekken ook zorgen naar boven. Meerdere kunstenaars verwezen naar de opkomst van rechtspopulistische bewegingen in Europa en de onzekerheid die dit met zich meebrengt. Voor veel makers met een migratieachtergrond werpt dit een schaduw over hun dagelijks leven én hun toekomstplannen. In combinatie met taal- en beroepsbarrières maakt het de blik op de toekomst behoedzaam.

Deze avond bracht mij ook tot nadenken over de Nederlandse mediasector. Er zouden meer mogelijkheden moeten zijn voor journalisten en fotografen met een migratie- of vluchtachtergrond. Het zou hen niet alleen kansen geven, maar ook de media zelf verrijken met nieuwe perspectieven. De ervaringen van mensen die oorlog en repressie hebben doorstaan, vormen een waardevolle bron om een multiculturele samenleving beter te begrijpen en te verbeelden.

Toen ik later die avond de zaal verliet, bleef één gedachte hangen: plekken waar talen, culturen en levensverhalen elkaar ontmoeten, behoren tot de rijkste vormen van menselijke ervaring. Daar ontstaat wederzijds begrip, en ontstaat het besef dat we in essentie allemaal met elkaar verbonden zijn. Misschien ontstaat het gevoel wereldburger te zijn juist in deze veelstemmige omgevingen – waar verschillen geen grenzen trekken, maar overstijgen.