Niet de polarisatie, maar het oprukkende fascisme is het probleem

Over een halfjaar mag het misschien niet meer, dus schrijf ik dit stukje nu. Maar ook omdat ik op de tweede dinsdag van september met pijn in het hart een goede vriend heb ontvriend op Facebook, omdat hij rechtsextremistische filmpjes deelde.

Op de derde dinsdag van september leek de koning mij rechtstreeks aan te spreken: “Helaas lijken in Nederland mensen steeds vaker tegenover elkaar te staan, op straat, online, op universiteiten en niet in de laatste plaats ook in Den Haag. (…) Alsof het gelijk van de één automatisch het ongelijk inhoudt van de ander.”

Die mooie, indringende volzinnen had de koning niet zelf bedacht. Het Koningshuis heeft speechschrijvers in dienst om een tekst waardig te laten overkomen. Inhoudelijk is het echter gebazel dat de verrechtsing (om niet te zeggen: fascistisering) van de politiek en de hele maatschappij, goed te praten.

Het is propaganda van de bovenste plank. De inhoud van de troonrede komt dan ook van de overgebleven brokstukken van onze coalitie, te weten een lobbyclub en een reclamebureau. De VVD en de BBB noemen zich wel een democratische politieke partij, maar ze zijn er niet voor alle Nederlanders, ze zijn er alleen voor hun achterban. De VVD is vooral gericht op het verrijken van de rijken en het bedrijfsleven dat de partij op zijn beurt financiert. De BBB is slechts een reclamecampagne. Zowel Caroline van der Plas als Henk Vermeer komen van het reclamebureau ReMarkAble dat als reclame voor de agribusiness en ter verdediging van hun belangen een eigen politieke partij bedacht. Inderdaad opmerkelijk.

En wie in de politiek iets voor zijn achterban wil betekenen, moet met de politieke wind meewaaien om zoveel mogelijk stemmen te behalen. En die wind komt van rechts. Het waait extreem hard. In heel de westerse wereld blazen despoten als Orbán, Erdoğan en Putin de democratie onderuit. De VS mogen we al bijna fascistisch noemen met een narcistische leider die democratische instituties ondermijnt, verkiezingsuitslagen niet accepteert, migranten en media als vijand neerzet en geweld als politiek middel legitimeert.

De opvattingen van onze eigen Grote Geert wijken hier weinig van af. Zijn ‘partij’ is inmiddels niet meer de enige in Nederland die het democratisch stelsel gevaarlijk naar rechts laat overhellen. Om hem af te troeven, nemen minstens zeven (!) partijen een loopje met de rechtsstaat. Ik hoef ze niet allemaal bij naam te noemen, maar wel FvD, BBB, JA21, BVNL, VVD en SGP.

Als ik onze rechtsstaat en onze democratie belangrijk vind; als ik hecht aan waarden als gelijke rechten, bescherming van minderheden en vrije meningsuiting; als ik vrees voor het oprukkende fascisme en een vriend ontvriend omdat hij schaamteloos zijn tijdlijn bevuilt met de geradicaliseerde kolder van Eva Vlaardingerbroek, dan ben ík aan het polariseren. Dan ben ík ineens een links stuk langharig werkschuw tuig.

Als onze nationale handpop Schoof tijdens de Algemene Beschouwingen opleest: “Ik wil niemand (…) het recht ontzeggen scherpe standpunten in te nemen, maar aan het eind van de dag moeten we elkaar toch weten te vinden”, dan neem ik alleen het eerste zinsdeel ter harte. Ik ga never nooit mijn best doen om aan het eind van de dag begrip te tonen voor iemands fascistische denkbeelden.

Want, zo sprak de Duitse jurist Rudolf von Jhering in 1877: ‘Dass die Wölfe nach Freiheit schreien, ist begreiflich; wenn die Schaafe in ihr Geschrei einstimmen, so beweisen sie damit nur, dass sie Schafe sind.’

U heeft dus het volste recht om dit stukje als geblaat op te vatten, maar ik zal nooit meehuilen met de wolven.