Nieuwe linkse partij kan niet zonder rode, groene en paarse veren

De nieuwe beweging: het DWARSe perspectief

Vorige week publiceerde Frans Timmermans zijn visiestuk voor de nieuwe linkse partij waar wij 21 juni op het congres onze stem over uit kunnen brengen. In de laatste alinea benoemt hij: ‘Wat wij Nederland willen bieden is een brede linkse partij, die haar ideologische veren met trots draagt; rode en groene en ook die van de regenboog.’ Een treffend verwoorde afzetting tegen de beoogde koers van de Rood Vooruit-prominenten die het liefst zien dat de nieuwe partij zich à la Kok vereenzelvigt met het midden om de rechtse kiezers te trekken. Ik zie het als de taak van de jongerenorganisaties om onze kijk op de ideologische veren van de nieuwe partij te delen en hier de broodnodige discussies over aan te zwengelen.

De rode (sociale), groene (duurzame) en paarse (inclusieve) veren zijn namelijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. In een systeem waarin uitbuiting en onderdrukking van mens en milieu aan de orde van de dag is, kunnen we het ons als links niet veroorloven om maar voor één van deze vormen van onderdrukking op te komen. Sociale ongelijkheid, klimaatverandering en discriminatie zijn allemaal kanten van dezelfde medaille: gevolgen van ons kapitalistische, neoliberale systeem waarin de allerrijksten blijven profiteren van het uitbuiten van de werkende klasse, natuur en gemarginaliseerde groepen.

Linkse politiek betekent dat we knokken voor een gelijke en rechtvaardige wereld. Juist om deze reden moet links zich verenigen tot een sterke beweging die opkomt voor wat kwetsbaar is en niet los vecht voor ieders eigen stokpaardje. Hierin zijn sociaaleconomische thema’s, duurzaamheid en inclusie met elkaar verweven. Je kunt alleen meer betaalbare huizen bouwen als je deze ook goed isoleert. Je kunt alleen rechtvaardig klimaatbeleid voeren wanneer dit de grote vervuilers en allerrijksten sterk belast en juist de werkende klasse steunt, op nationaal én internationaal niveau. Je kunt alleen sociale ongelijkheid aanpakken wanneer je ook structureel opkomt voor de rechten van migranten, de LHBTI-gemeenschap en mensen met een beperking.

Linkse politiek betekent ook dat we oog hebben voor de onderliggende oorzaken van maatschappelijke problemen. Timmermans benoemt in zijn stuk dat ‘uitbuiting van mens en milieu beiden het gevolg zijn van een systeem waarin private winsten boven collectief welzijn gaan, een systeem dat winsten privatiseert en risico’s neerlegt bij de samenleving.’ Dit is precies waar de focus van de nieuwe linkse beweging zou moeten liggen. Natuurlijk moeten we oog hebben voor de problemen die spelen in de maatschappij. Boodschappen zijn enorm duur, de inflatie stijgt de pan uit en de huurprijzen blijven maar stijgen. Maar we hebben ook de verantwoordelijkheid om verder te kijken. Waarom zijn de boodschappen tegenwoordig zo duur? Omdat de overwinsten van supermarkten en de torenhoge dividenduitkeringen aan aandeelhouders niet wordt aangepakt door de overheid.

Het uitvoeren van linkse politiek gaat niet zonder het vormen van een sterke en breed gedragen beweging. Historisch gezien heeft links sterke banden gehad met activistische organisaties, vakbonden en maatschappelijke organisaties, om het idee van de grassroots-beweging centraal te stellen. Dit is essentieel omdat deze organisaties vaak voorlopen in het agenderen van belangrijke maatschappelijke thema’s en weten wat er speelt in het maatschappelijk veld. Het is van belang dat de nieuwe linke beweging sterke banden heeft met deze organisaties, om zo politieke processen vanuit burgers zelf te stimuleren.

Bij het creëren van een sterke en breed gedragen beweging staat volksvertegenwoordiging centraal. In het visiestuk roept Timmermans op om extra aandacht te besteden aan kandidaten met een praktische opleiding bij het opstellen van de kandidatenlijst. Dit is van fundamenteel belang, omdat ons begrip van volksvertegenwoordiging dringend aan vernieuwing toe is. Praktisch opgeleiden, maar ook mensen met een beperking, jongeren met een sociaaleconomische achterstand en andere gemarginaliseerde groepen voelen zich vaak niet vertegenwoordigd door de Haagse en lokale politiek en vaak genoeg ook niet door de lijsten van GroenLinks en/- PvdA. Hier moet dringend verandering in komen door deze mensen hoger op kandidatenlijsten te plaatsen.

De nieuwe linkse beweging heeft de grote taak om linkse politiek weer hoog op de politieke agenda te zetten om zo de broodnodige systemische verandering aan te brengen in de samenleving. Hierin is het van groot belang dat er sterke banden zijn met activisten, vakbonden en maatschappelijke organisaties en dat er actief wordt gestuurd op brede volksvertegenwoordiging uit alle lagen van de samenleving. Of de nieuwe partij zich nu kenmerkt binnen socialisme, sociaaldemocratie, ecosocialisme of nieuw links: GroenLinks mag haar elitaire veren en PvdA haar centrumgerichte veren afschudden, om zo met een nieuwe beweging te strijden voor een systeem van radicale gelijkheid en rechtvaardigheid.