Nobelprijswinnaar met Palestijnse wortels bewijst het ongelijk van onverdraagzame Israëliërs

Van de drie wetenschappers die de Nobelprijs voor Scheikunde van 2025 hebben gewonnen, wil ik in het bijzonder professor Omar M. Yaghi noemen. Professor Yaghi is een van de laureaten die erkend worden voor hun pioniersrol in de ontwikkeling van metaal-organische raamwerken (MOF’s). Zeer poreuze, sponsachtige materialen die gassen kunnen opvangen en opslaan, water kunnen zuiveren en zelfs water uit de woestijnlucht kunnen halen. Simpel gezegd werken deze materialen een beetje als microscopisch kleine sponzen die specifieke moleculen kunnen opnemen en vrijgeven wanneer dat nodig is.

Wat zijn prijs des te opmerkelijker maakt, is dat zijn ouders in 1948 uit Gaza werden verdreven en verhuisden naar Amman, Jordanië, waar professor Yaghi in 1965 werd geboren. Een prachtig bewijs dat grenzen en oorlogen geen rol spelen als je durft te dromen, hard doorzet en volhoudt, ook voor wetenschappers met Palestijnse wortels. 

Al jarenlang bewust gedehumaniseerd
In dat licht wil ik verwijzen naar wat de wereld de afgelopen twee jaar zo vaak heeft gehoord van vele Israëlische regeringsleden en burgers op straat: “Palestijnen zijn net als dieren, ze zijn geen mensen, ze zijn ondermensen”. In gesprekken met Israëlische collega’s tijdens mijn zakenreizen naar Tel Aviv heb ik gelijksoortige verwijzing ook vaak gehoord: “Je hoeft niet met Arabieren en Palestijnen te praten, ze zijn anders, ze zijn niet zo slim als wij.”

Dit gevoel van superioriteit sluit volledig aan bij de jarenlange dehumanisatie van Palestijnen, met als onderliggend doel hen zonder berouw te kunnen doden of hun grond toe te eigenen. Of nog erger, om Palestijnen een dusdanig minderwaardigheidscomplex aan te praten dat zij nooit zouden durven dromen een Nobelprijs te kunnen winnen.

Jacobus H. van ’t Hoff als inspiratie
Tot slot, en op persoonlijke titel, wil ik de drie winnaars feliciteren met hun Nobelprijs en hen tevens bedanken voor de verwijzingen in hun publicaties naar mijn overgrootoom Jacobus H. van ’t Hoff (1852-1911) die in 1901 de allereerste Nobelprijs voor Scheikunde ontving vanwege zijn baanbrekende werk op het gebied van chemische dynamica, osmotische druk, en theoretische inzichten in de driedimensionale structuur van moleculen. Voordat mijn overgrootoom de Nobelprijs kreeg, dachten chemici dat moleculen plat waren, zoals stukjes papier. Ze konden verklaren welke atomen met elkaar verbonden waren, maar realiseerden zich niet dat moleculen in feite driedimensionale vormen zijn, zoals kleine 3D-modellen. En dankzij de wet van Van ’t Hoff over osmotische druk begrepen chemici eindelijk ook hoe bijvoorbeeld plantenwortels water uit de grond kunnen 'zuigen' zonder deze direct aan te raken. Water zal namelijk altijd stromen van waar meer water is (de grond) naar waar minder water is (in de wortelcellen), om de balans te herstellen.

De metaal-organische raamwerken gebaseerd op driedimensionale moleculen van Prof. Susumu Kitagawa, Prof. Richard Robson en Prof. Omar M. Yaghi zijn natuurlijk veel baanbrekender dan wat mijn overgrootoom 124 jaar geleden had uitgevonden maar de drie huidige winnaars zijn Prof. Jacobus H. van ’t Hoff daar wel heel dankbaar voor.  Toch nog dus een Nederlands lichtpuntje met betrekking tot deze periode van Nobelprijzen te midden van de oorlog in de Palestijnse gebieden.